De geschiedenis van Hamas

Op 16 juli 2014 heeft Israël opnieuw luchtaanvallen uitgevoerd in Gaza. De aanval was gericht op het huis van één van de leidinggevenden van Hamas. Het Israël-Palestina conflict laait de laatste weken weer in alle hevigheid op, met vele bombardementen en doden als gevolg. De islamitische politieke partij Hamas ziet tot nu toe niets in een staakt-het-vuren en verzet zich hevig tegen Israël.

Ontstaan Hamas

De naam Hamas is een acroniem voor al-Harakat al-Muqawwama al-Islamiyya, wat letterlijk Islamitische Verzetsbeweging betekent. Hamas ontstond tijdens de Eerste Intifada in 1987 als de Palestijnse zusterorganisatie van de Moslimbroederschap. Op deze manier kon de Moslimbroederschap steun verlenen aan de moslimzijde van het conflict, zonder dat haar naam verbonden werd aan de strijd. Het uiteindelijke doel van Hamas is de vernietiging van Israël en de oprichting van een islamitische Palestijnse staat.

Maatschappelijkwerk Hamas

Hamas bestaat uit drie onderdelen: de maatschappelijk werk tak, de politieke tak en de militaire tak. Hamas is in de Gazastrook met name populair bij de Palestijnen door hun maatschappelijk werk, zoals de bouw en het onderhoud van scholen, moskeeën, ziekenhuizen, weeshuizen en gaarkeukens. Hun liefdadigheidswerk levert Hamas echter ook veel kritiek op vanuit Israël, omdat de families van omgekomen of gevangengenomen jihadstrijders geld ontvangen van Hamas.

De heilige oorlog van Hamas

Tegen het einde van de jaren zeventig werden er in de door Israël bezette gebieden, de West Bank en de Gazastrook, steeds meer islamitische activisten actief. Veel van deze activisten organiseerden geweldloze acties, maar kleine groepjes activisten riepen op tot een heilige oorlog, een jihad. Ook Hamas zag de jihad als noodzakelijk. Hamas was er van overtuigd dat Palestina behoorde tot islamitisch erfgoed en dat het een religieuze plicht was van moslims om Israël tegen te werken. Dit gedachtegoed van Hamas zorgde ervoor dat ze in de clinch kwamen met de in 1964 opgerichte Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), die wél het bestaansrecht van de staat Israël had erkend. Hamas begon zich steeds onafhankelijker van andere Palestijnse belangenorganisaties op te stellen en voerde tegen het einde van de jaren tachtig steeds meer gewelddadige aanvallen uit op Israël.

De Tweede Intifada

Toen de PLO in 1993 een vredesovereenkomst met Israël sloot ging Hamas over op een intensivering van haar aanvallen, waarbij veel gebruik werd gemaakt van zelfmoordterroristen. Jaren van strijd en wederzijdse aanvallen volgden tot het conflict in 2000 een nieuw hoogtepunt bereikte. Toen de vredesbesprekingen tussen Israël en Palestina in september 2000 mislukten begon de Tweede Intifada. De geweldsuitbarsting begon nadat Israëlisch, toen oppositieleider, Ariel Sharon de Tempelberg bezocht. De Tempelberg is niet alleen voor Joden en Christenen een heilige plaats, maar behoort ook tot de top 3 van heilige plaatsen binnen de Islam. Massale protesten braken uit en gedurende de vijf jaar van het conflict stierven er bijna duizend Israëli’s en ruim drieduizend Palestijnen. In het voorjaar van 2005 kwamen Israël en de Palestijnse autoriteiten tot een staakt-het-vuren. Na lange onderhandelingen ging ook Hamas met deze tijdelijke vrede akkoord. Desondanks vonden er door Hamas nog wel sporadisch raketaanvallen plaats gedurende deze periode.

Hamas in de landelijke politiek

In 2006 deed Hamas mee aan de landelijke verkiezingen en behaalde het de meerderheid in de parlement. Samen met de politieke partij Fatah, die ernstige verliezen had geleden door het ineffectieve en corrupte bestuur van de voormalig leider Yasser Arafat, vormden ze een overheid. Al snel werd duidelijk dat de twee partijen niet samen konden werken. Toenemende spanningen tussen de twee zorgden ervoor dat er aan het einde van 2006 een Palestijnse burgeroorlog uitbrak waarbij aanhangers van beide partijen elkaar naar het leven stonden. Als gevolg van de aanhoudende vijandelijkheden besloot president Abbas in juni 2007 de noodtoestand uit te roepen en de regering te ontbinden. Hamas kreeg hierna de controle over Gazastrook terwijl het noodkabinet van de Fatah de West Bank onder zijn hoede nam.

Mislukte vredesonderhandelingen

Door de Hamasleiding over de Gazastrook riep Israël de Gazastrook uit tot een vijandelijk gebied en gingen zij over tot sancties zoals de afsluiting van stroom en strenge grensbewaking. Na maanden van aanvallen over en weer werd in juni 2008 een vredesovereenkomst voor zes maanden getekend. Zowel Israël als Hamas betichtten elkaar gedurende deze vredesmaanden van het schenden van de overeenkomst en toen de vredestermijn in december 2008 afgelopen was braken er opnieuw gevechten uit.

Rol van Hamas in Syrische burgeroorlog

Bij meerdere internationale vredesbesprekingen die werden georganiseerd in de daaropvolgende jaren gaven de Hamasleiders te kennen dat vrede mogelijk was, mits de Palestijnse vluchtelingen mochten terugkeren naar Israël, de grenzen van voor 1967 in ere zouden worden hersteld en Jeruzalem zou worden teruggegeven aan de Palestijnen. Deze wens werd niet ingewilligd. Toen in 2011 de Syrische burgeroorlog uitbarstte distantieerde Hamas zich van het Syrische regime en gaven zij in 2012 openlijk te kennen de Syrische oppositie te steunen. Deze steunbetuiging zorgde ervoor dat de Syrische staatstelevisie schande sprak over de leiders van Hamas en het Syrische leger in oktober van 2012 en januari 2013 Hamasleiders doodde. In 2013 werd bekend dat de militaire tak van Hamas zijn steun had uitgebreid en begonnen was aan het trainen van eenheden van het Vrije Syrische leger. 

Recent conflict tussen Hamas en Israël

Alhoewel de gewelddadigheden tussen Hamas en Israël de laatste jaren constant zijn doorgegaan nam de spanning de laatste maand enorm toe. Na de ontvoering van drie Israëlisch tieners op 12 juni 2014 en de vondst van hun dode lichamen op 30 juni 2014 sloeg de vlam wederom in de plan. De roep om wraak aan Israëlische zijde was groot en diezelfde nacht volgden luchtaanvallen op de Gazastrook. Op 2 juli 2014 werd er in een bos bij Jeruzalem een verbrandde Palestijnse tiener gevonden, die vermoedelijk als wraakactie om het leven is gebracht door Israëlische nationalisten. Hierop braken er dagenlange rellen uit in Jeruzalem. Tot nu toe houden de luchtaanvallen van zowel Hamas als van Israël aan en lijkt er nog geen zicht te zijn op een staakt-het-vuren, laat staan een vredesovereenkomst.