Jorge Zorreguieta en de ‘Vuile Oorlog’

Hoewel Maxima nu niet meer is weg te denken uit het Nederlands koningshuis, was daar voor haar huwelijk met prins Willem-Alexander zeker geen sprake van. De Nederlandse media hadden snel door dat Maxima’s vader Jorge Zorreguieta staatssecretaris van Landbouw en Veeteelt was geweest tijdens de militaire juntaregering van Jorge Videla in Argentinië (1976-1983). Er werd onderzoek gedaan naar Zorreguieta waaruit bleek dat hij op de hoogte moet zijn geweest van de gedwongen verdwijningen tijdens de ‘Vuile Oorlog’. Het Nederlands Parlement wilde Maxima’s vader daarom verbieden bij het huwelijk van Maxima en Willem-Alexander aanwezig te zijn, waarna Zorreguieta uit eigen beweging afzag van het bijwonen van de plechtigheid.

Militaire coup Jorge Videla

In de tweede helft van de jaren veertig en de jaren vijftig werd Argentinië door de hervormingsgezindheid van vicepresident Juan Perón verdeeld in twee kampen. Jorge Zorreguieta was uitgesproken anti-Perón en bouwde een sterke reputatie op binnen de conservatieve landbouwkringen. Toen in 1976 Jorge Videla een succesvolle militaire coup pleegde, werd Zorreguieta gevraagd om de nieuwe onderminister van Landbouw te worden. In 1979 werd hij bevorderd tot Minister van Landbouw en Veeteelt, waarbij het grootste deel van zijn tijd uitging naar het herstellen van het vertrouwen van buitenlandse investeerders.

Vuile oorlog

Terwijl de exporten van graan, vlees en suiker onder Zorreguieta’s leiding naar recordhoogtes stegen maakte het Videla-regime zich echter schuldig aan grootschalig staatsterrorisme. Politieke tegenstanders werden gemarteld of vermoord en veel mensen verdwenen in deze tijd. In hoeverre Zorreguieta op de hoogte was van deze ‘Vuile Oorlog’ is nog altijd onderwerp van discussie, maar zeker is dat hij bereid was de propaganda van het regime te verdedigen. Zo beschreef hij in een toespraak in 1979 de politieke ontwikkelingen in Argentinië als ‘een proces van nationale reorganisatie […] om te kunnen beschikken over stevige instituties die de ondersteuning vormen van een gezonde democratie.”

Val Videla-regime

Na een politieke reorganisatie in 1981 moest Zorreguieta plaatsmaken als minister en vervolgde hij zijn loopbaan als voorzitter van het Centro Azucarero Argentino (CAA), een adviesorgaan voor suikerproducenten. Een jaar later verloor Argentinië de Falklandoorlog en kwam het Videla-regime ten val. Toen de details van de Vuile Oorlog aan het licht kwamen, werden vele betrokkenen van het Videla-regime meteen aan berechting onderworpen. Omdat Zorreguieta echter niet langer politiek actief was, wist hij lange tijd de dans te ontspringen.

Twijfelachtige reputatie

Zorreguieta ondervond de gevolgen van zijn twijfelachtige reputatie toen Maxima op 17 mei 2001 in het huwelijksbootje trad met prins Willem-Alexander. Hij kon niet aanwezig zijn bij de plechtigheid en ook bij publieke manifestaties van het Nederlandse koningshuis in de jaren daarna stond hij steevast niet op de gastenlijst. Direct na het huwelijk nam Maxima in een verklaring afstand van het Videla-regime en excuseerde zij zich voor de rol die haar vader hierin speelde.

"Een beetje dom"

Meerdere malen werden er in Nederland aangiften gedaan tegen Jorge Zorreguieta op verdenking van betrokkenheid bij politieke moorden in Argentinië. Prins Willem-Alexander heeft hem voor het huwelijk nog proberen te verdedigen. Volgens hem hadden de interviews waarop een nieuw boek over Videla was gebaseerd nooit plaatsgevonden. Hij verwees hierbij naar een brief verschenen in de Argentijnse krant La Nación. De brief bleek echter van Videla zelf afkomstig te zijn. Maxima beschreef deze actie van haar toekomstige man met de beroemde woorden “je was een beetje dom”, waarmee zij, ondanks haar vader, toch de harten van de Nederlanders wist te veroveren.

Dit artikel is gebaseerd op artikelen die eerder verschenen op IsGeschiedenis en herschreven naar aanleiding van de themamaand:

Biografie van Jorge Zorreguieta

Zorreguieta en de Vuile Oorlog