Reusachtige 220 miljoen jaar oude wandelende tak gevonden

Nepalese wetenschappers deden begin maart bij toeval een bijzondere ontdekking. Bij bodemonderzoek in het Himalaya-gebergte stuitten zij op gefossiliseerde resten van een reusachtige wandelende tak. Het tot nu toe oudste fossiel van een wandelende tak bevindt zich in de natuurhistorische collectie van de Amsterdamse koopman Pieter Cramer (1721-1776).

Het oudste fossiel van een wandelende tak tot nu toe

De Amsterdamse koopman Pieter Cramer (1721-1776) die een fortuin verdiende met de handel in linnen. Cramer was behalve koopman ook een verwoed verzamelaar van allerlei fossielen die hij verzamelde op zijn handelsreizen naar Indië, Ceylon, Suriname en West-Afrika. De wandelende tak in zijn collectie is afkomstig uit Ceylon en is circa 3 miljoen jaar oud. Dit fossiel is beduidend kleiner dan het fossiel dat in Nepal werd gevonden, het heeft een lengte van circa 15 centimeter.

De wandelende tak als huisdier

Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de wandelende tak gedomesticeerd. In verschillende huishoudens zijn terrariums te vinden met verschillende phasmatodea. Deze wandelende takken zijn echter van een veel bescheidener formaat dan hun verre voorouder: de grootste variant is zo’n 10 centimeter lang.

Een wandelende tak van 5 meter lang

Al langer hadden archeozöologen het vermoeden dat de hedendaagse wandelende tak geëvolueerd is tot een veel kleiner formaat dan zijn oorspronkelijke grootte. Het team van archeozöoloog Mathenda Kunwar, dat in het Himalaya-gebergte stuitte op gefossiliseerde resten van een reusachtige wandelende tak, is verrast over de vondst. Kunwar zelf zegt hierover:

‘Een dergelijke vondst wordt binnen de archeozoölogie maar zeer zelden gedaan. Wij konden niet anders dan oerkreten slaken, nadat de omvang van onze vondst duidelijk werd.’

Het vrijwel intacte fossiel van de phasmatodea (de orde van insecten waar de wandelende tak toe behoort) is volgens de onderzoekersonderzoek zo’n 220 miljoen jaar oud. Deze soort, die maar liefst vijf meter lang werd, leefde aan het einde van het geologische tijdperk Trias.

Uitgestorven vanwege klimaatverandering

De nodige klimaatveranderingen en vulkaanuitbarstingen aan het einde van het Trias leidden vermoedelijk tot het uitsterven van deze opmerkelijke soort. Het team van Kunwar vermoedt dat er misschien nog grotere wandelende takken hebben bestaan, maar dat deze al eerder door klimaatverandering zijn uitgestorven.

Kritiek van wetenschappers

Er is ook kritiek op de Kunwar en zijn team. Verschillende wetenschappers vinden de bewering dat het hier gaat om een voorvader van de phasmatodea uit Cramers collectie voorbarig. Dit omdat er tot nog toe geen fossiele overgangsvormen (tussenvormen) zijn gevonden waardoor de twee vanzelfsprekend aan elkaar te linken zijn.