P.C. Hooft & Nederlands belangrijkste literaire onderscheiding

Donderdag 21 mei 2015 werd de P.C. Hooft-prijs 2015 uitgereikt aan dichteres Anneke Brassinga. Ze heeft deze prijs onder andere gewonnen vanwege haar zelfgeschapen ‘geestverruimend heelal van taal’, dat terugkomt in haar gehele oeuvre. Wie was ook alweer de dichter waarnaar deze belangrijke onderscheiding is vernoemd?

Pieter Corneliszoon Hooft (16 maart 1581- 21 mei 1647)

De P.C. Hooft-prijs wordt jaarlijks uitgereikt op de sterfdag van de dichter Pieter Corneliszoon Hooft. Hooft is een bekende Nederlandse geschiedkundige, dichter en toneelschrijver. Hij groeide op in het fameuze Amsterdamse regentengeslacht Hooft en groeide op in behoorlijke weelde. Zijn vader behoorde, vanwege de graanhandel, tot de rijkste kooplieden van de stad en was acht keer burgemeester. Het lag voor de hand dat Hooft zijn vader zou opvolgen in het familiebedrijf en werd daarom op 17 jarige leeftijd op een handelsmissie naar Italië gestuurd. Daar kwam hij voor het eerst in aanraking met de Italiaanse kunst en cultuur en ontwikkelde een passie voor andere zaken dan het zaken leven.

De Muiderkring

Hij voltooide zijn studie rechten aan de Universiteit Leiden en werd in 1609 aangesteld als drost van Muiden en baljuw van het Gooiland. Dit waren erebaantjes, waardoor Hooft veel tijd overhield voor het uitoefenen van zijn hobby’s. Het Muiderslot, waar Hooft 40 jaar woonde, groeide uit tot een ontmoetingsplek voor kunstenaars, historici en letterkundigen. Hooft organiseerde allerlei literaire en muzikale avonden, die door een vaste groep bezocht werd. Later werd deze groep bekend als de Muiderkring.

Tot in de pruimentijd!

Volgens de overlevering namen de leden van deze kring aan het eind van de zomer afscheid van elkaar met de groet ‘Tot in de pruimentijd’, hiermee doelend op de volgende zomer, wanneer ze elkaar weer zouden ontmoeten. Enkele bekende leden van de Muiderkring waren: Jan Pieterszoon Sweelinck, Constantijn Huygens, Joost van den Vondel en Jacob Cats.

Literaire werken

Onder de bekendste literaire werken die Hooft geschreven heeft, zaten enkele toneelstukken. Met name de historische treurspelen Geeraerdt van Velsen (1613) en Baeto (1617) hebben het Nederlandse geschiedbeeld enorm beïnvloed. Daarnaast schreef Hooft liefdespoëzie. Zijn bekendste gedicht is Mijn lief, mijn lief (1610). In 1628 schreef hij zijn levenswerk de Nederlandsche historiën, waarin hij de geschiedenis de Nederlanden van 1555 tot de moord op Willem van Oranje beschrijft. Hij heeft dit werk echter nooit kunnen voltooien.

Nederlandse historiën

Zijn schrijfstijl in de Nederlandsche historiën kan vergeleken worden met de Romeinse consul en historicus Publius Cornelius Tacticus. Het was in die tijd gebruikelijk om volgens het principe van imitatio (wat het litarair navolgen van iemand betekent)te werken. Hoofts voorbeeld was Tacticus vanwege zijn schrijfstijl. Net als Tactius wilde Hooft geen droge opsomming van feiten geven, maar de geschiedenis vertellen in een boeiend, meeslepend verhaal.

P.C. Hooft-prijs

In 1947 werd de P.C. Hooft-prijs voor het eerst uitgereikt, omdat het Hoofts 300e sterfdag was. Aanvankelijk was het een staatsprijs, maar door een conflict met Hugo Brandt Corstius in 1984 wordt de prijs tegenwoordig uitgereikt door een onafhankelijke stichting. Vanaf 1956 werd de prijs niet alleen voor specifieke werken uitgereikt, maar voor gehele oeuvres. Anneke Brassinga mag zich in goed gezelschap weten als Hooft-prijswinnaar. Onder andere Hugo Brandt Corstius, Gerrit Achterberg, Willem Frederik Hermans, Harry Mulisch, Hella S. Haasse en J. Bernlef ontvingen ooit deze befaamde prijs.