Geschiedenis van de wielersport
Het is niet meer weg te denken uit deze wereld: de wielersport, een verzamelnaam voor sporten waarbij gebruikt gemaakt wordt van een fiets. Denk aan het aanzien van de Tour de France of klassiekers als Luik-Bastenaken-Luik. Maar ook het aantal recreatieve wielrenners blijft alsmaar groeien, waardoor online fietsenwinkels als Bikester steeds meer succes hebben. Op deze website stellen wij ons dan natuurlijk de vraag hoe deze populaire sport eigenlijk is ontstaan. In dit artikel vind je een overzicht.
Uitvinding van de fiets
Het ontstaan van de wielersport hangt sterk samen met de uitvinding van de fiets. Omdat we eerder al een artikel schreven over de geschiedenis van de fiets, zullen we daar in dit artikel niet al te diep op ingaan. De uitvinding van de fiets wordt in de geschiedenisboeken vaak toegekend aan de Duitser Carl von Drais. Hij ontwikkelde een fiets die bestond uit een houten frame en twee houten wielen, maar die nog geen pedalen of stuur had. De zogenaamde Draisine, of loopmachine, werd enkel als sportieve bezigheid gezien. Nadat de Brit Denis Johnson meer ijzer in het model bracht en de stuurinrichting verbeterde, richtte hij een rijschool op om de verkoop van zijn fiets te stimuleren. Johson’s school was een groot succes en al snel kwamen de eerste Britse wedstrijden. Deze wedstrijden werden gehouden op speciaal ontworpen wielerbanen in parken of op andere grote, open plekken. De afstanden van deze wedstrijden waren kort en eerder vriendschappelijk.
Baanwedstrijden op de vélocipède
In 1861 werd in Frankrijk de eerste vélocipède,een trapfiets met een groot voorwiel en klein achterwiel, ontwikkeld. Al snel volgden, net zoals bij de Draisine, vriendschappelijke baanwedstrijdjes. Deze wedstrijdjes werden echter steeds serieuzer en zo geschiedde het, dat op 31 mei 1868 de eerste twee officiële wielrenwedstrijden werden georganiseerd. De wedstrijden werden gehouden op een terrein in de buurt van Parijs waar normaliter paardenkoersen waren. Dat was gemakkelijk vanwege de aanwezigheid van wedkantoren en omdat er op die manier een groot publiek naar de wedstrijden kon komen. De eerste wedstrijd werd gewonnen door ene Polocini, maar deze heeft in zijn verdere loopbaan weinig roem gekend. Wie wel beroemd is geworden, is de winnaar van de tweede race: de Brit James Moore. Hij zou de grootste vélocipède kampioen ooit worden en daarmee werd hij ook behoorlijk rijk. De wedstrijdrijders kregen veel prijzengeld, omdat het publiek in steeds grotere getalen naar de wedstrijden kwam kijken. Dat publiek was zo onder de indruk van de kracht en behendigheid van de deelnemers dat de wedstrijden veel publiciteit genereerde. Zowel op andere plaatsen in Frankrijk als elders in Europa kwamen steeds meer officiële wedstrijden.
Wegwedstrijden op de vélocipède
In 1869 besloot het Parijse blad 'Le Vélocipède Illustré’, een tijdschrift ter promotie van de vélocipède, een wielrenwedstrijd op de weg te organiseren. Het blad had te weinig lezers en wilde door middel van een stunt interesse wekken. En dus kwam er een wielrenwedstrijd op de openbare weg, van Parijs naar Rouen; een tocht van ruim 123 kilometer. Tot dusver waren de langste wedstrijden ongeveer 5 kilometer, dus dat was een groot verschil. Uiteindelijk verschenen 198 deelnemers aan de start, waaronder twee vrouwen, een aantal circusartiesten en aristocraten. James Moore werd met een tijd van 10 uur en 40 minuten de absolute winnaar van de race. De laatste deelnemers kwam ruim een week later over de finish. Na deze eerste wegwedstrijd, volgden verschillende andere lange wedstrijden.
De eerste wielerwedstrijden in Nederland
In Nederland kwam de wielersport pas op gang toen de hoge bi, een fiets waarmee je sneller kon fietsen dan met de vélocipède, werd uitgevonden. De eerste officiële wedstrijd vond plaats op 6 april 1885 in Den Haag. De eerste vaste wielerbaan van Nederland werd gevestigd in Nijmegen. De ANWB organiseerde daar in augustus van 1885 voor het eerst een bondswedstrijd.
Leestip
Biografieën in beweging – Een cultuurhistorische analyse van levensverhalen van Nederlandse topsporters, 1928-2014
Auteur: Aad Haverkamp
Uitgever: Verloren
ISBN: 9789087047634
Winkelprijs: €30,–
