De allereerste Miss Holland

In de jaren twintig en dertig haakte Nederland aan bij de soms bizarre schoonheidswedstrijden die vooral in Amerika werden gehouden. De kritiek vanuit de media en maatschappelijke organisaties was echter niet van de lucht. Je zou kunnen zeggen dat het calvinistische Nederland er nog niet klaar voor was.

Vrouwen met een eigen carrière

Wat de schoonheidswedstrijden wél bereikten, was dat de discussie over de plaats van vrouwen in de samenleving werd aangewakkerd. Mochten vrouwen, door zichzelf nadrukkelijk op de voorgrond te plaatsen, een eigen carrière als actrice of mannequin nastreven? Mochten ze hun uiterlijk kunstmatig verfraaien? Mochten ze in het openbaar meer van hun lichaam laten zien dan vrouwen van eerdere generaties? Bij de missverkiezingen drongen dat soort vragen zich allemaal tegelijk op. Ze werden met een luid ‘Néé!’ beantwoord door heetgebakerde zedenmeesters van bijna alle politieke en religieuze gezindten. Toch lieten vele jonge vrouwen zich verleiden door de verlokkingen van een leven in de schijnwerpers.

Jopie Koopman

In 1929 wordt de Zaandamse serveerster Johanna ‘Jopie’ Koopman door een jury van oudere heren verkozen tot de allereerste Miss Holland. In Amerika doet ze zelfs mee aan de Miss Universe-verkiezing. Meer dan honderdduizend mensen zien haar daar paraderen, slechts gekleed in badpak.

Hoon en afkeuring

Nederland onthaalt Jopie bepaald niet warm. Door mee te doen aan een dergelijke ‘veekeuring’ is ze in de ogen van verontwaardigde zedenmeesters nog maar één stap verwijderd van de prostitutie. Ook haar opvolgsters worden onthaald op hoon en afkeuring. Ons land is duidelijk nog niet klaar voor zulk schaamteloos vertoon van ijdelheid.

Witte en rode radijs

Jopie Koopman mocht als winnares naar de miss Europa-verkiezing in Parijs. Daar werd ze vierde, waarna ze zelf naar de miss World-verkiezing mocht in Galveston, Texas USA. Hoe ze het er daar vanaf bracht weten we helaas niet: in elk geval won ze niet. Wel zou ze na haar verkiezing een bekende filmster worden. De bekendste rol was die van Jans in Bleeke Bet (1934), waarin ze het bekende lied Witte en rode radijs zong.

In De mooiste van het land vertelt Mark Traa het nog niet eerder opgetekende verhaal van de vooroorlogse generatie Nederlandse schoonheidskoninginnen. Ook beschrijft hij hoe het de missen in hun latere leven is vergaan. En passant schetst hij een beeld van de mores in het Nederland van de jaren dertig van de vorige eeuw. Een verhaal over normen en waarden, over de waardering van schoonheid en over de positie van vrouwen.

Bovenstaande tekst is een fragment uit het boek De mooiste van het land van Mark Traa.