Naziq al-Abid – Het zwaard van Damascus

Naziq al-Abid (1898-1959) was oprichter van de eerste NGO voor vrouwen in Syrië 'Het licht van Damascus' en de Syrische Rode Halve Maan. Ze vocht voor de rechten van de vrouw en de onafhankelijkheid van de Ottomaanse en later Franse overheersers. Hiervoor werd ze meerdere malen verbannen.

Naziq al-Abid heeft haar bijnaam 'het zwaard van Damascus' te danken aan haar deelname aan de Slag bij Maysaloun in 1920. Koning Faisal I benoemde haar hierna tot Ere-generaal van het Syrische leger. Ze was een pionier op het gebied van de Syrische onafhankelijkheid en vrouwenrechten.

Aristocratische achtergrond

Naziq al-Abid was lid van een welvarende familie uit Damascus. Haar vader, Mustafa Pasha Al-Abid, was een Syrische aristocraat en had een belangrijke positie aan het Ottomaanse hof van Sultan Abdulhamid II. Haar elitaire achtergrond verschafte haar toegang tot goed onderwijs. Ze verdiepte zich in literatuur en leerde Arabisch, Frans, Duits en Engels. Ze behaalde een bachelorgraad agrarische wetenschappen.

Rebel, journalist en pleiter voor politieke vrouwenrechten

Ondanks de sterke band van haar familie met het Ottomaanse Rijk, was Naziq uitgesproken anti-koloniaal en feministisch. Als studente in Mosoel (Irak) wakkerde ze een studentenprotest aan, nadat ze getuige was van discriminatie tegen Arabische meisjes. Dit resulteerde niet alleen in haar schorsing, maar zelfs verbanning uit Irak. Na haar studie werd ze journalist en schreef ze artikelen waarin ze kritiek uitte op de Ottomaanse overheersers en pleitte voor politieke vrouwenrechten. In 1914 startte Naziq een organisatie ter promotie van kiesrecht voor vrouwen. Hiervoor werd ze verbannen uit Syrië. Ze verbleef in Egypte in ballingschap tot er een einde kwam aan het Ottomaanse Rijk in 1918.

Het Licht van Damascus

Terug in eigen land stichtte Naziq in 1919 de eerste niet-gouvernementele organisatie voor vrouwen in Syrië, genaamd 'Noor al-Fayha' ('Het licht van Damascus'). Het daaropvolgende jaar richtte Naziq het gelijknamige tijdschrift op dat gewijd was aan de gelijkwaardige behandeling van vrouwen. Verder bouwde zij een tehuis en school voor meisjes die door oorlog wees waren geworden. Voor een ontmoeting met de Amerikaanse King-Crane Commissie in 1919 ontdeed ze zich van haar sluier. De commissie was in het leven geroepen om de gewenste toekomst van Syrië te bepalen na de val van het Ottomaanse Rijk. Met haar ontsluiering wilde ze aantonen dat ze een meer seculier, liberaal en onafhankelijk Syrië voorstond.

De Syrische Jeanne d'Arc

Tijdens de conferentie van San Remo in april 1920 kreeg Frankrijk door de geallieerden Syrië en Libanon toegewezen als mandaatgebied. De antikoloniale Naziq sloot zich vrijwillig aan bij het Syrische leger toen de Franse troepen het land binnenvielen. Als enige vrouw paradeerde ze, gehuld in een militair uniform, door de straten van Damascus. De Syrische pers gaf haar de naam 'De Syrische Jeanne d'Arc'. Ze nam deel aan de beruchte Slag bij Maysaloun op 24 juli 1920. In deze slag werd het Syrische leger bruut door de Fransen verslagen. Koning Faisal I prees Naziq's heldhaftigheid en benoemde haar tot Ere-generaal van het Syrische leger.

Syrische Rode Halve Maan

Na de Franse overwinning was Naziq al-Abid weer gedwongen om in ballingschap te leven. Deze duurde tot het generaal pardon in 1921. Ze mocht terugkeren naar Syrië mits ze zich niet meer bezig zou houden met politieke zaken. Dit weerhield haar er niet van humanitair werk te doen. In 1922 richtte ze de Syrische Rode Halve Maan op, gemodelleerd naar het Internationale Rode Kruis.

Terugkeer naar Syrië

In 1927 moest Naziq wederom Syrië verlaten, nadat ze door de Franse overheerser gezocht werd voor haar deelname aan de Syrische opstand (1925-1927). In Libanon trouwde ze met Mohammed Jamil Bayhum, een voorvechter voor het kiesrecht voor Syrische vrouwen. In 1928 mocht zij terugkeren naar haar vaderland. Tot haar dood in 1959 hield ze zich bezig met humanitair werk en streed ze voor de gelijke behandeling van vrouwen.

Nalatenschap

Naziq al-Abid was een rebel en een pionier in een tijd dat de Syrische vrouw zich onderdanig moesten opstellen. Haar activisme spoorde vele gelijkgestemde vrouwen aan die hun eigen positie en de situatie van hun land wilden verbeteren. Met gevaar voor eigen leven vocht ze voor een beter Syrië.

Meeschrijven met het 1001 Biografieën Project? Lees hier hoe! Meer verhalen van bijzondere vrouwen lezen? Kijk dan eens in de rubriek Sterke vrouwen.