De humoristische geschiedenis van Mr. Bean

Mr. Bean was op de Britse televisie te zien van 1990 tot 1995. Ondanks het verschijnen van maar 14 afleveringen, is de serie aan maar liefst 190 kanalen over de wereld verkocht. Bovendien won Rowan Atkinson voor zijn rol een internationale Emmy en de eerste aflevering won al de Europese Rose d’or voor beste komedie van 1991. Hoe onderscheidde de komedie van Mr. Bean zich van al de andere series op televisie?

Bean is ontwikkeld toen Atkinson studeerde voor zijn master in de elektrotechniek aan het Queen 's College in Oxford. Hij ontmoette Richard Curtis, waarmee hij gedurende zijn carrière veel komedie zou blijven schrijven. Een korte sketch met het karakter Mr. Bean werd uitgevoerd in de vroege jaren ‘80 op de Edinburgh Festival Fringe, ‘s werelds grootste kunstfestival. Op dit festival staat het iedereen vrij op te treden zonder een inschrijfprocedure. Na succes op meerdere festivals kocht ITV1 in Groot-Brittannië de rechten voor een Mr. Bean tv-serie.

Onhandig en doofstom?

Mr. Bean is een onhandige, narcistische maar ook vindingrijke man die regelmatig in hilarische situaties terechtkomt bij het uitvoeren van taken die een normaal mens nauwelijks moeite zouden kosten. De simpele afleveringen gaan bijvoorbeeld over zwemmen, het verven van een muur, het afleggen van een examen of het maken van een broodje. Hoewel Mr. Bean in de jaren ‘90 uitkwam, zou hij makkelijk in de stomme film van de jaren ‘20 gepast hebben. Mr. Bean maakt wel eens wat onnozele geluiden, maar hij praat nooit met de mensen waar hij mee in aanraking komt.

Kind in het lichaam van een volwassene

Het talent van Atkinson zit dan ook vooral in de ‘fysieke komedie’. Hij weet emoties als teleurstelling, irritatie en plezier als geen ander over te brengen. Daarnaast veroorzaakt zijn onhandigheid als Mr. Bean bij de kijker zowel frustratie als gelach. Volgens Atkinson zelf is Mr.Bean vergelijkbaar met Monsieur Hulot, een karakter gecreëerd  door de Fransman Jacques Tati in de jaren '50. Het vertrouwen op de fysieke komedie is uitermate gunstig geweest voor de verspreiding van Mr.Bean. Iedereen in de wereld kan om de serie lachen zonder dat er echt vertaling nodig is.

Een ander aspect van zijn persoonlijkheid wordt tot uitdrukking gebracht door zijn bijzondere band met zijn teddybeertje Teddy dat hij altijd met zich meeneemt tijdens zijn uitstapjes in de wereld. Volgens Atkinson is Mr. Bean dan ook een kind in het lichaam van een volwassene. Dit verklaart waarom hij zoveel moeite heeft met zijn leven in de moderne samenleving.

Spot in Mr.Bean?

Van echte spot is in Mr. Bean geen sprake. Atkinson probeert natuurlijk niet simpele geesten belachelijk te maken. Atkinson laat in andere komedie, waarin hij vaak autoritaire figuren speelt, een wat meer spottende kant zien. In deze sketch is hij een priester die uiterst serieus uit de Bijbel voorleest. De tekst die hij voorleest is echter duidelijk aangepast: Jezus verandert zoals in de Bijbel water in wijn, maar later ook een wortel in een konijn. Hij zet Jezus daarmee weg als een soort goochelaar.

Vrijheid van meningsuiting

In zijn echte leven heeft Atkinson kritiek geuit op starre standpunten van de kerk en de overheid. Zo probeerde hij met een aantal andere prominente Engelse acteurs en schrijvers tevergeefs de Racial and religious hatred Act van 2006 aan te passen. Deze wet geeft volgens Atkinson de kerk het recht teveel censuur op kunstenaars toe te passen.

Mr. Bean is tegenwoordig een echt merk, met een eigen webshop, videogames en een animatieserie. Atkinson zelf zei te willen stoppen met het spelen van Mr.Bean in 2012, omdat een man die de 50 al gepasseerd is en nog steeds een kind speelt volgens hem iets droevigs heeft.