De annexatie van Hawaii door de Verenigde Staten

In juli 1898 werd Hawaii door de Verenigde Staten geannexeerd. Imperialisme, economische en militaire belangen en verborgen politieke agenda’s speelden een rol bij deze annexatie. Twee jaar later werd Hawaii een officieel territorium, maar pas in 1959 een Amerikaanse staat. Hiermee werd Hawaii de vijftigste en laatste staat van de Verenigde Staten.

Economie Hawaii

In de tweede helft van de negentiende eeuw kampte Hawaii met een arbeidstekort. De opkomende plantages floreerden en de commercie op het eiland groeide enorm, maar het eiland had te weinig eigen arbeidskrachten om deze groei bij te kunnen benen. Als oplossing voor hun probleem haalden de Hawaiiaanse plantagehouders hun arbeidskrachten uit Azië: de zogenaamde koelies. Dit waren hoofdzakelijk ongeschoolde contractarbeiders die voor een bepaalde termijn werkzaam waren op de plantages. Zij leverden een grote bijdrage aan het economische succes van Hawaii.

Angst imperialisme

Lange tijd liet de Verenigde Staten Hawaii ongemoeid, maar tegen het einde van de negentiende eeuw kwamen er steeds meer geluiden op om Hawaii te annexeren. Het aantal Aziatische arbeidsmigranten nam zo snel toe dat de inheemse bevolking zijn macht over het eiland begon te verliezen. Bovendien vierde het imperialisme hoogtij en vreesden de Amerikanen dat Japan plannen had om het eiland te annexeren.

Vragen over annexatie

De nauwe banden tussen Hawaii en de Verenigde Staten zorgden ervoor dat de VS invloed had op de politieke besluitvorming op het eiland. De Amerikaanse kritiek op de komst van meer Aziatische arbeidsmigranten zorgde ervoor dat er in 1884-1885 beperkingen in arbeidsmigratie werden opgelegd en dat in 1890 deze migratie volledig werd gestopt. De angst voor een Europese of Aziatische inbezitname van het eiland zorgde ervoor dat er in de jaren 1890 veel gesproken werd over een Amerikaanse annexatie. De opkomende Amerikaanse vakbonden hadden echter weinig interesse in het eiland. Men zag weinig perspectieven voor Amerikaanse arbeiders, gezien het voornamelijk ongeschoolde werk dat werd verzet op de plantages.

Key tot the Pacific

Ondanks de protesten werd er door belanghebbenden in de senaat op het belang van Hawaii voor de veiligheid van de Verenigde Staten gehamerd. Door de wetenschappelijke vooruitgang en de expansiedrift van vele grootmachten in de wereld was de oorlogsdreiging groot. De voorstanders van annexatie wezen er op dat Hawaii de ‘key to the Pacific’ (poort tot de Stille Oceaan) was, en dus van groot belang voor Amerika. In vijandige handen zou het de ideale uitvalsbasis zijn voor vijanden die de Verenigde Staten wilden aanvallen. Voorstanders meenden ook dat het de humanitaire plicht van de Verenigde Staten was om het kleine eiland te beschermen voor kwaadwillende imperialistische grootmachten. De druk werd opgevoerd.

Hawaii als republiek

In 1893 werd er door merendeels Amerikaanse plantagehouders en burgers een coup gepleegd tegen de Hawaiiaanse regering en werd de inheemse koningin Lili'uokalani afgezet. Hawaii werd uitgeroepen tot onafhankelijke republiek, met als uiteindelijk doel het eiland in te lijven bij de Verenigde Staten. De toenmalige Amerikaanse president Cleveland, een anti-imperialist in hart en nieren, keurde de coup af en wilde de koningin haar positie teruggeven. De publieke opinie was echter niet aan zijn zijde en in de daaropvolgende jaren werd de annexatie een steeds reëler scenario.

Annexatie Hawaii

Doorslaggevend voor de annexatie was de Spaans-Amerikaanse oorlog in 1898. De Verenigde Staten stonden aan de zijde van de rebellerende Spaanse koloniën zoals Cuba. Vanwege het grote belang van Hawaii voor de Amerikaanse marine werd op 4 juli 1898 de Newlands Resolutie goedgekeurd door het Amerikaanse congres. Op 7 juli werd de resolutie ondertekend door president McKinley. Hierdoor werd Hawaii geannexeerd en uiteindelijk omgevormd tot een Amerikaans territorium. Pas zestig jaar na de annexatie werd Hawaii officieel benoemd tot Amerikaanse staat.