De specialistische muziek van de Japanse geisha

De ontwikkeling van muziek buiten Europa heeft tot hele andere kunstvormen geleid. In Japan bestaat er een speciale vorm van muziek die alleen door geisha’s wordt gespeeld. Deze goed opgeleide gastvrouwen kennen een muzikale traditie die eeuwen teruggaat.

Het ontstaan van de geisha

Het fenomeen van de geisha ontstond in het 18e-eeuwse Japan als een alternatief op de prostitutie, bedoeld voor de rijkere Japanner. Hoewel deze vrouwen ook seksueel contact aanboden, waren zij ook bedreven in dans, zang, het maken van muziek en zelfs poëzie. De eerste vrouw die zich geisha noemde, was een prostituee in het Fukugawa district in Tokyo in 1750. Naarmate de populariteit van geisha’s steeg, werd het steeds minder gebruikelijk dat er geslachtsgemeenschap plaatsvond. Desondanks werd van sommigen de maagdelijkheid verkocht.

Zware opleiding

De vrouwen die voor de levensstijl kiezen moeten nog altijd een rigoureuze training ondergaan in een okiya, een huis waar ze worden opgeleid. Pas na deze training kunnen zij hun schuld afbetalen door te werken. Als zij de schuld kwijt zijn, mogen de vrouwen de okiya pas definitief verlaten. Hoewel dit een zwaar bestaan lijkt, geeft het vrouwen die niets hebben de mogelijkheid om uiteindelijk een goed leven voor zichzelf op te bouwen.

Specialistische muziekinstrumenten

Gedurende de opleiding leren de geisha’s naast zang een aantal instrumenten te bespelen. De shamisen is het bekendste instrument van de geisha en ook het moeilijkste om te bespelen. Het snaarinstrument met drie snaren van zijde lijkt enigszins op een banjo. Bij dit instrument horen bepaalde liedjes, namelijk de Kumiuta. De muziek die de geisha’s spelen werd overgedragen vanaf het ontstaan van het beroep, wat sommige liedjes al 300 jaar oud maakt. De shamisen bestaat uit rozenhout en het leer van honden en katten.

Naast de shamisen leren de geisha’s ook de ookawa en kotsuzumi drums te bespelen. De ookawa is groter en wordt in de schoot gelegd, terwijl de kleinere kotsuzumi op de schouder rust. Ten slotte is een goed getrainde geisha bedreven met de fue, een fluit die gemaakt wordt van bamboo en in verschillende maten verkrijgbaar is. Het sleutelwoord bij de muziek van de geisha’s is traditie: eeuwenoude instrumenten en eeuwenoude routines die generatie op generatie zijn overgeleverd.

Uiterlijk vertoon

Uiteraard is de bijzondere uiterlijke vertoning van een geisha een belangrijk onderdeel van haar muzikale optreden. Naast het dragen van een traditionele kimono en de iconische make-up, dragen de vrouwen houten schoenen en een bepaalde haardracht en haarkam die hun voortgang in de opleiding aangeeft. De kraag van de kimono van de geisha accentueert de nek, die in de Japanse samenleving een belangrijke plaats in de erotiek inneemt.

Andere toepassing van de geishamuziek

Sommige vrouwen verlaten de okiya en vinden een danna, een persoon die de geisha voorziet in haar levensbehoefte. Hierdoor is de vrouw vrij in het streven om haar kunst te ontplooien. Anderen treden op in een zogenaamde Nō theater. Dit  is een belangrijke vorm van klassiek Japans muzikaal drama dat sinds de 14e eeuw wordt uitgevoerd. Een geisha voert bij deze muzikale drama’s een solodans uit, de shimai. Zij is de enige die niet een typisch kostuum of masker op heeft die in het Nō theater gewoon zijn. De geisha houdt haar traditionele kimono aan, waarmee zij haar bijzondere plek in de Japanse cultuur behoudt.