Preview special komend nummer Geschiedenis Magazine: Beeldenstorm

In het komende nummer van Geschiedenis Magazine: de Beeldenstorm. Op 10 augustus 1566 – deze zomer 450 jaar geleden – begon in het West-Vlaamse Steenvoorde de Nederlandse Beeldenstorm. De beweging verspreidde zich snel naar het oosten en noorden. Maar hoe liep dit af?

Het kapotmaken van heiligdommen was al in de vroege middeleeuwen een belangrijke strategie van missionarissen die probeerden om volken in het noorden van Europa te kerstenen. En in de 8ste en 9de eeuw was Constantinopel in de ban van gewelddadige debatten over het tweede gebod uit het Bijbelboek Exodus, ‘Gij zult u geen gesneden beeld maken’, waardoor veel iconen sneuvelden. Het breken van beelden is zeker geen christelijk monopolie. In de islam was de afbeelding van de profeet en het goddelijke verboden. Islamitische gelovigen konden met dit verbod schermen als ze zich al dan niet militant wilden distantiëren van andere religieuze groepen.

Bij de beeldenstorm die nu in het islamitische kalifaat in Syrië en Irak woedt, is daarnaast ook het (religieus) erfgoed van pre-islamitische culturen doelwit van aanvallen. Het veronderstelde totale beeldverbod in de islam moet overigens genuanceerd worden. Aan het hof van de Mogols werd wel degelijk figuratieve kunst verzameld. Het breken van beelden was ook niet per se of uitsluitend religieus gemotiveerd.

In India bijvoorbeeld was het vernielen van de godenbeelden in hindoeïstische tempels onderdeel van de machtsstrijd tussen veroveraars en Indiase koningshuizen. Machtspolitiek heeft altijd behoefte aan sterke symbolen. Ook in politieke ideologieën waarin grote leiders worden verheerlijkt, kan de vernieling van standbeelden daarom de proporties van een beeldenstorm aannemen. Zo ging toen de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel bijna overal ’Vadertje Lenin’ omver.

Benieuwd naar deze artikelen over beeldenstormen? Neem vóór morgen 16:00 u. een abonnement. Profiteer van de speciale aanbieding: 1 jaar slechts € 37,50 + cadeaus!