Het dodenmasker van Luther

De stad Halle lijkt op het eerste gezicht niet echt een ‘Lutherstad’ zoals bijvoorbeeld Wittenberg, Eisleben en Eisenach zijn. Toch is de stad in het bezit van een bijzonder Luther-object, waardoor ze misschien tóch een plekje in het rijtje verdienen. In de kelder  - en later in de torenkamer - van de schitterende Marktkerk in Halle lag namelijk voor 300 vergeten jaren het dodenmasker van Luther. Hoe is het masker daar terechtgekomen?

Justus Jonas verwerft het dodenmasker

Na Luthers dood in de nacht van 18 op 19 februari 1546 in Eisleben, kwam bijna direct de kunstenaar Lukas Furtenagel langs, die een gipsafdruk van zijn gezicht maakte. Van deze afdruk werd uiteindelijk een masker van wax gemaakt, die in het bezit kwam van een vriend van Luther, Justus Jonas, de eerste reformatorische voorganger in de kerk in Halle. Wat er de eerste jaren met dit dodenmasker is gedaan, is niet bekend. Wel wordt er in 1663 voor het eerst melding gemaakt van een levensechte Lutherpop in de kerk in Halle.

Een schrikwekkende verschijning

Een gipsen lijf met typische Lutherkledij met daarop  bevestigd het dodenmasker met toegevoegde, blauwglazen ogen. De pop werd achter een tafel gezet waar hij met een opengeslagen Bijbel voor zich druk aan het werk leek. Niet elke kerkganger was blij met deze levensechte – voor een enkeling misschien wel schrikwekkende – verschijning vlakbij de ingang van de kerk.

Hoofd en handen

Daarop verdween het masker weer in de krochten van de kerk. In aanloop naar de viering van 500 jaar Reformatie is het unieke masker weer tevoorschijn gehaald.  In een vitrine is het masker aan een zwarte achtergrond bevestigd, net als twee(nagemaakte) handen. Heel symbolisch gaat deze keer de aandacht uit naar het hoofd en de handen, de instrumenten waarmee hij de Reformatie mogelijk maakte. Gelukkig is nergens meer een gipsen lijf te vinden, die ons moet laten geloven dat Luther nog steeds druk aan ’t werk is.