Geschiedenis van Cannabis

De Tweede Kamer heeft in 2017 met een krappe meerderheid een initiatiefwet aangenomen over de regulering van wietteelt. Het wetsvoorstel, aangedragen door D66, geeft aan dat onder bepaalde voorwaarden cannabis legaal kan worden geteeld en ingekocht. Wiet is een middel dat gemaakt wordt van de cannabisplant, een hennepsoort. Hennep wordt al sinds duizenden jaren gebruikt als medicijn, grondstof en als geestverruimend middel.

De oudste bekende gevallen van het gebruik van hennep (Cannabis sativa) stammen al van ver voor het begin van onze jaartelling. Sommige archeologen schatten dat de plant al rond 8.000 voor Christus werd verbouwd in Azië. De oudst bekende geschreven bron van het gebruik van cannabis stamt uit 2737 voor Christus. In de geschriften van de mythologische Chinese uitvinder van de landbouw Shennong (‘Goddelijke Boer’) werd het toen beschreven als een pijnverlichtend medicijn.

Oudheid

In de loop der eeuwen verspreidde de hennepplant zich vanuit Azië naar Afrika en het Midden-Oosten, om uiteindelijk rond 500 v.Chr. ook te arriveren in Europa. Zo maakte de Griekse historicus Herodotus rond 450 v.Chr. melding van het volk van de Scythen, die de plant niet alleen gebruikten om kleding mee te maken, maar ook als vorm van ontspanning. Zij gooiden de cannabisplant op een gloeiend hete steen of in een vuur en inhaleerden vervolgens de geuren die dit voortbracht. Volgens Herodotus begonnen de personen na verloop van tijd spontaan te dansen, te zingen en te schreeuwen. Toch werd cannabis niet op grote schaal gebruikt onder de Grieken en Romeinen, vermoedelijk omdat de meesten van hen niet op de hoogte waren van de psychedelische effecten van de plant. Zo raadde de Romeinse medicus Dioscorides het wel aan als medicijn tegen oorklachten of voor de vermindering van seksuele verlangens, maar schreef hij niets over de mogelijke geestverruimende invloed van hennep.

Arabië

In het Midden-Oosten daarentegen werd hennep op grote schaal verbouwd en gebruikt. De Arabieren gebruikten de plant voor het maken van kleding, zeil en touwen, maar ook als middel ter ontspanning. Dit laatste gebruik nam een grote vlucht nadat de Islamitische profeet Mohammed in de 9e eeuw het gebruik van alcohol verbood. Met de uitbreiding van de Islam richting Noord-Afrika en Turkije nam ook de consumptie van ‘hasjiesj’, de hars van de cannabis plant, sterk toe. Desalniettemin bestond er ook verzet tegen de verspreiding van het middel. In 1378 gaf de Arabische Emir Soudom Sheikhouni opdracht om alle hennep planten in zijn rijk te laten vernietigen en verbood hij de consumptie van de plant. Bij iedereen die toch betrapt werd op het gebruik van hasjiesj, werden alle tanden uitgetrokken.

Nieuwe Wereld

Vanaf de late middeleeuwen werden hennepplantages ook in Europa steeds gebruikelijker. In veel landen werd de verbouwing zelfs gestimuleerd, omdat de vezelrijke plant uiterst bruikbaar was als grondstof voor touw, kleding en papier. In 1563 stelde de Engelse koning Elizabeth I de productie van hennep zelfs verplicht voor alle grootgrondbezitters, omdat ze de grondstof nodig had voor de productie van haar vloot. Later verspreidde de grondstof zich eveneens naar de koloniën van de Nieuwe Wereld. Zo was de Thomas Jefferson een grote voorstander van de productie van hennep. Hij schreef zelfs de eerste twee proefversies van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring op papier gemaakt van de cannabisplant. Hoewel hennep in de Westerse wereld dus vooral werd verbouwd uit economisch oogpunt, gebruikte men de plant ook regelmatig gebruikt als geestverruimend middel. Zo is bekend dat de 19de-eeuwse Franse dichter Charles Baudelaire zijn beste werken schreef onder de invloed van marihuana en beweren enkele wetenschappers dat er zelfs in de pijp van Shakespeare cannabisresten zijn aangetroffen. In ieder geval is zeker dat er tot ver in de 19de eeuw geen sprake was van een sociaal stigma op cannabisgebruik.

Verbod

Aan het begin van de 20e eeuw nam het drugsgebruik, met name in de Verenigde Staten, echter problematische vormen aan. In 1905 waren naar schatting meer dan 1 miljoen Amerikanen zwaar verslaafd aan opium en morfine. Cannabis daarentegen werd relatief weinig gebruikt, met name omdat de drug veel minder sterk was. Desalniettemin begonnen verschillende overheden in Westerse landen streng op te treden tegen alle drugs, inclusief cannabis. In 1919 voerde Nederland de Opiumwet in, waarmee het bezit van zowel hard- als softdrugs verboden werd. In 1953 paste men de wet vervolgens nog een keer aan, om ook expliciet het gebruik van cannabis strafbaar te stellen. In de jaren ’70 ontstond in Nederland echter het gedoogbeleid, waarmee het bezit van ‘wiet’ en ‘hasj’ voor persoonlijk gebruik weer werd toegestaan. Met de nieuwe regulering van wietteelt zou de illegale handel moeten afnemen. Maar eerst moet het voorstel worden goedgekeurd door de Eerste Kamer.