Klipperwedstrijden van de theehandel in de negentiende eeuw

WIST JE DAT? - In de negentiende eeuw werd in London gewed op schepen die mee deden aan de zogenaamde ‘klipperwedstrijden’. Deze wedstrijden in de theehandel waren ontstaan nadat Europeanen thee van Azië naar Europa haalden. De boot die als eerste aankwam, kon de beste prijs vragen voor hun thee. En thee was in de negentiende eeuw een erg gewilde drank in Europa.  

Uitvinding van de thee

Thee zou al sinds 5000 voor Christus in Azië worden gebruikt als medicijn. Zo hielp het mensen beter na te denken en zouden ze er rustig van worden. In de eeuwen daarna groeide de populariteit van de thee en tijdens de Tang-dynastie (618-906) werd de thee een nationale drank in China. De thee bestond toen nog voornamelijk uit gedroogde bladeren. Later kwam er ook thee in poedervorm. Via de zijderoute kwam de drank ook in Afrika en het Midden-Oosten terecht. De Europeanen maakten kennis met de thee in de zestiende eeuw en vanaf de zeventiende eeuw werd de thee naar Europa gebracht.

Handelsmonopolies

De Nederlandse VOC en de Britse East India Company hadden in eerste instantie een monopolie op de theehandel. De VOC had zijn twee belangrijke handelscentra voor de thee op Java en in Amsterdam. Doordat thee steeds populairder werd en meer landen thee wilde invoeren, verdween de monopolie van Nederland en Engeland. Hierdoor barstte een heuse concurrentiestrijd los. Om de kosten van de thee reis te verkleinen, werd zo veel mogelijk thee in de schepen gepropt. Daarnaast was het belangrijk om zo snel mogelijk terug te zijn in Europa. Wie als eerste was, kon de beste prijs voor de thee vragen en maakte zo de meeste winst. De reis van Europa naar Azië en terug kon soms wel twee jaar in beslag nemen omdat het schip 22.500 kilometer moest afleggen.

Klipperwedstrijden

In de negentiende eeuw maakte de zware houten scheppen van de handelscompagnieën plaats voor snelle stalen schepen: de theeklippers. Deze boten konden veel sneller varen dan de houten schepen door de slanke vorm van de scheepsrompen. De klanten en de rederijen werden competitief over de vraag welk schip als eerste aankwam in Europa. Er werd zelfs gewed op de schepen en er ontstond een race om de eerste plek. Nu werden ook bonussen uitgekeerd aan de schepen die als eerste waren. Uitzinnige menigten stonden vaak bij de finish in London.

The Great Tea Race of 1866

De bekendste van de klipperwedstrijden is ‘The Great Tea Race of 1866’ tussen de schepen Taeping, Ariel en Fiery Cross. De wedstrijd werd op de voet gevolgd door de pers. Kapitein van de Ariel, John Keay, vertrok als eerste uit China maar werd al snel op de voet gevolgd door Fiery Cross en Taeping. Fiery Cross was het snelste schip van de afgelopen jaren. Tegen de tijd dat ze echter bij St.Helena aankwamen, had de Taeping een dag voorsprong op Fiery Cross, met de Ariel nog een dag daarachter. Uiteindelijk lukte het de Ariel om als eerste binnen te komen met 25 minuten voorsprong op de Taeping. Nog nooit was de finish zo close geweest. De Fiery Cross liep hierbij een forse deuk in zijn reputatie op. Uiteindelijk maakte de aanleg van het Suez kanaal in 1869 een einde aan de klipperwedstrijden. Ook werden schepen voorzien van stoommachines, waardoor ze minder afhankelijk waren van de wind. De stoomschepen waren betrouwbaarder in  hun dienstregeling en de klipperboot verdween.