Porder als prehistorische wekker

Verdwenen beroepen - Tegenwoordig gebruiken veel mensen een wekker om niet te laat op werk of school te komen. Vroeger, toen er nog geen elektriciteit was en de wekker nog niet was uitgevonden, bestonden er porders die je wakker maakten. ‘s Ochtends kwam de porder langs de deur om je wakker te maken. Dit deed hij of zij door met een stok op de deur of raam te tikken. Met de komst van de wekker verdween dit beroep.

Voordat de wekker bestond, leefde men gewoon met de natuur. Zodra de zon op ging, was het werktijd en als de zon onderging, mochten de arbeiders naar huis. Ook de kerkklokken gaven de tijden van de dag aan. Toen de industrialisatie zijn intrede deed, moesten steeds meer mensen werken in de fabrieken en op tijd zijn. Daardoor werd het beroep van de porder bedacht.

Porder

De porder ‘porde’ met een stok tegen de deur of het slaapkamerraam zodat je wakker werd. Soms gebruikte de porder een blaaspijp om steentjes of erwten tegen je raam te schieten. Af en toe had de porder ook de huissleutels van degene die letterlijk uit zijn bed gepord moest worden. De porder zelf moest soms ook wakker gepord worden door een andere collega. Vaak had een porder zijn eigen wijk met 30 tot 100 klanten die tussen vijf en zes uur gewekt moesten worden. Soms werd dit zo hard gedaan dat het geluid door heel de straat te horen was.

Bijbaan

Met name in de steden waren vroeger veel porders te vinden. Hier woonden de mensen die op tijd op hun werk moesten zijn. Soms werden porders betaald door bedrijven die hun personeel op tijd wilden hebben. Meestal werd de porder ingehuurd door de familie zelf. De porder had daarnaast vaak nog een andere baan die niet veel verdiende. Het beroep van porder was onder vrouwen ook erg gewild, zoals weduwes die wat bij wilden verdienen. In de jaren dertig van de twintigste eeuw waren er in Amsterdam nog drie porders actief, volgens historische bronnen. De porder kostte toen 20 cent per week. Uiteindelijk namen de elektronische wekkers het werk van de porders over. Deze was immers een stuk goedkoper, namelijk 75 cent. Vier weken geen porder inhuren en het geld was eruit.