Maandblad De Stijl startschot voor nieuw tijdperk
Themamaand ‘100 jaar De Stijl’ – In 1917 richtte architect Theo van Doesburg in Leiden maandblad ˈDe Stijlˈ op. Het was het begin van de gelijknamige kunststroming, die in de jaren daarna een belangrijke bijdrage leverde aan de Nederlandse kunst. De Stijl rekende af met de gevestigde kunst van toen en streefde in reactie op de Eerste Wereldoorlog naar een ideale wereld. Abstractie voerde de boventoon. Leden van De Stijl, zoals Piet Mondriaan, Bart van der Leck en Gerrit Rietveld, konden via het blad hun ideeën over de nieuwe wereld verspreiden.
Het idee van Van Doesburg
Van Doesburg wilde met de naam van het blad en de stroming provoceren naar andere kunstenaars. Het eerste nummer verscheen in oktober 2017. Met name Piet Mondriaan (1872-1944) had een belangrijke bijdrage aan het tijdschrift. Hij verkondigde zijn idee over het neoplasticisme, waarin schilderijen uit rechte vormen en primaire kleuren moesten bestaan.
Bijdragen
Alle kunstwerken van De Stijl moesten uit dezelfde geometrische elementen bestaan, zodat ze zich losmaakten van alles wat met de natuur te maken had. Zo gebruikte Van Doesburg vooral de diagonaal terwijl Piet Mondriaans kunstwerken de rechthoek een prominente rol gaf. Van Doesburg hield zich voor het blad voornamelijk bezig met proza en gedichten. De Hongaars-Nederlandse kunstenaar Vilmos Huszár ontwierp de voorpagina van het tijdschrift. De Stijl was een belangrijke spreekbuis voor kunstenaars uit alle segmenten. De ideeën van de leden verspreidden zich razendsnel over diverse artistieke vormen, waaronder ook de literatuur en muziek.
Buiten Nederland
Bij het blad waren alleen Nederlandse kunstenaars betrokken. Het doel van het tijdschrift was dan ook om kunstenaars buiten Nederland aan te trekken. Van Doesburg zelf bevond zich buiten de landsgrenzen: hij was in Frankrijk, Duitsland en Tsjecho-Slowakije om reclame te maken voor De Stijl. Ondanks dat de ogen van de kunstenaars gericht waren op het buitenland, werd De Stijl als een typisch Nederlandse stroming beschouwd.
Einde van het blad
In 1928 ging het blad ter zielen. De onvrede in de groep steeg en Van Doesburg stapte over naar de nieuwe groep Abstraction-Création en de ledengroep viel snel uiteen. Hij overleed kort daarna, op 7 augustus 1931. De ideeën van de kunststroming leefden echter voort in met name de schilderkunst en architectuur. Hedendaags is De Stijl voor veel kunstenaars een grote bron van inspiratie.
Afbeelding:
(Public domain)
Authors: Theo van Doesburg en Piet Mondriaan
Bronnen:
stedelijk.nl: de stijl in het Stedelijk
Diverse auteurs onder redactie van BD/HSK Boekproducties IJsselstein (1997) Schilderkunst van A tot Z. Geschiedenis van de schilderkunst van oorsprong tot heden. (Rebo Productions)
