Muziek luisteren in de huiskamer

Met de uitvinding van de radio kwam, na de gedrukte media, een nieuw type massamedia op. Maar naast communicatie van bijvoorbeeld nieuws zorgde de uitvinding van de radio ook voor iets anders. Met een radio konden mensen het eerst makkelijk naar muziek luisteren in hun eigen woonkamer. Muziek luisteren was voor die tijd voor de meeste mensen alleen buitenshuis mogelijk.

De eerste fonograaf had het al mogelijk gemaakt dat muziek luisteren thuis mogelijk werd, maar de rol waarvan muziek werd afgespeeld was al na vijf keer gebruiken, versleten. Daarbij kon de rol op een fonograaf niet veel muziek afspelen. Al na tien minuten was de rol op. Erg kort voor een lang muziekstuk zoals bij klassieke muziek veelal het geval is. Daarbij waren de apparaten kwetsbaar en duur en er was maar weinig muziek beschikbaar. Muziek luisteren in de eigen woonkamer was dan wel mogelijk, maar alleen nog voorbehouden aan de elite die de apparatuur kon betalen.

Lange radio-uitzendingen boden meer mogelijkheden voor lange muziekstukken, maar de eerste radio’s waren nog grote apparaten. Pas aan het eind van de jaren ’20 verschenen apparaten waarbij batterijen, luidsprekers en de ontvanger in één kast waren geplaatst. Muziek luisteren kon vanaf toen ook in kleinere ruimtes.

Eerste transistorradio’s

De radio werd helemaal draadloos dankzij de komst van de transistorradio aan het einde van de jaren ’50. Doordat transistors veel minder energie verbruiken dan de buizen die in de eerste radio’s zaten, konden transistorradio’s op batterijen werken waardoor ze niet meer aan het stopcontact vast hoefden te zitten. Hierdoor konden mensen overal muziek luisteren op reis. Bijvoorbeeld in de auto of op kantoor. Muziek luisteren werd een steeds laagdrempeliger bezigheid en doordat steeds meer mensen op steeds meer plekken muziek luisterden, kwamen onder meer ook grote muzieksterren op.

Muziek luisteren via AM, FM en DAB

Lang bleef de techniek van radio’s redelijk hetzelfde. AM en FM golven bleven de belangrijkste manieren om muziek luisteren via radio mogelijk te maken. De fonograafrollen van Edison werden overigens eveneens al snel vervangen door platen die een langere speeltijd hadden en een betere levensduur. Daarna werden deze platen weer aangevuld of vervangen door bandopnames en later door digitale producten zoals CD en MP3. Pas in de jaren ’90 kwam er ook een verandering in de techniek voor radio-ontvangers, met het digitale DAB signaal. In veel landen worden analoge AM- en FM-radiosignalen nu vervangen door dat digitale signaal, maar daarvoor hebben radioluisteraars wel een radio met DAB+ techniek nodig.

Retronics: nieuwe techniek in een retro-jasje

Ondanks die vernieuwingen blijven mensen die graag naar muziek luisteren ook vasthouden aan de nostalgische look and feel van vroeger. Zo zagen handelaren in LP’s en platenspelers de verkoop van hun waren het laatste decennium weer groeien.

Dat nostalgische gevoel dat mensen hebben als ze muziek luisteren, komt tot uiting in de retronics. Retronics zijn moderne producten in een retro-jasje. Dan gaat het bijvoorbeeld om een DAB radio met CD speler, met een ouderwets uiterlijk. Bij zo’n DAB radio retro past dan ook een retro platenspeler. Vaak gaat het dan wel om een moderne variant op de uitvinding van Edison. Een platenspeler met bluetooth, zodat je die met je smartphone kan bedienen of kunt koppelen aan een draadloze geluidsset. Al deze ontwikkelingen geven aan dat de techniek waarmee mensen muziek luisteren zich wel blijft vernieuwen en inmiddels al een lange geschiedenis heeft.