Lola Montez: de ultieme femme fatale

Maar weinig negentiende-eeuwse figuren leverden zoveel voer voor schandalen op als Lola Montez. Vanwege haar begerenswaardige uiterlijk stonden hoogwaardigheidsbekleders in de rij om naar de gunsten van de ‘Spaanse danseres’ te dingen. Haar temperamentvolle en grillige karakter haalde regelmatig de pers, die Lola beschouwde als de schandaligste vrouw van haar tijd. Toen koning Lodewijk I van Beieren een affaire met haar begon, kostte hem dit zelfs zijn troon.

Elizabeth Gilbert

Op 17 februari 1821 werd de Spaanse danseres geboren onder de naam Elizabeth Rosanna Gilbert, in het Ierse Grange. Ze was de dochter van een Britse legerofficier en zijn 14 jaar oude vrouw met een deels creoolse achtergrond. De familie bracht het grootste deel van haar jeugd in India door, maar Elizabeth genoot haar opleiding in Engeland en Frankrijk.

In 1837 begon Elizabeth’s moeder druk op haar uit te oefenen om met een rechter van middelbare leeftijd te trouwen. In plaats daarvan huwde ze de luitenant Thomas James, die ze naar zijn post in India volgde. De verbintenis was echter geen succes. James liet zijn oog vallen op een andere vrouw en wist in 1842 een scheiding te bewerkstelligen. Zijn voormalige echtgenote keerde alleen terug naar Engeland.

Aan de slag als Spaanse danseres

Hier besloot Elizabeth een carrière als danseres te beginnen, waarvoor ze trainingen in Spanje volgde. Geholpen door haar mediterraan ogende uiterlijk, presenteerde ze zichzelf als een exotische Spaanse danseres, onder de artiestennaam Lola Montez. Haar eerste optreden in London viel echter in het water: ze werd herkend als de gescheiden vrouw van James en het publiek jouwde haar uit en joeg haar van het podium af.

Succes op het continent

Na dit debacle trok Lola naar het Europese vasteland om daar haar geluk te beproeven. Daar had ze meer succes. Haar exotische schoonheid en provocerende dansbewegingen trokken veel bekijks. Tijdens haar tochten door Europa, had ze affaires met verschillende mannen, waaronder componist Franz Liszt en de beroemde auteur Alexandre Dumas. De verhouding die de grootste impact zou hebben, begon ze in 1846.

Lola Montez Spaanse Danseres

Verhouding met koning van Beieren

Dat jaar hield Lola een voorstelling in München, waar ook de zestig jaar oude koning Lodewijk I van Beieren aanwezig was. De vorst raakte meteen betoverd door de knappe danseres en bood haar een landhuis aan, dat ze gretig accepteerde. Dit was het begin van een verhouding tussen Lodewijk en de Spaanse danseres.

Invloedrijke minnares

Het was voor iedereen al snel duidelijk dat Lola meer was dan een simpele minnares. Met haar sterke persoonlijkheid domineerde de Spaanse danseres de aimabele koning volledig. De vorst overstelpte Lola met geschenken en verhief haar in de adelstand, als gravin Von Landsfeld. Daarnaast begon ze ook invloed uit te oefenen op het politieke beleid van Lodewijk. Er werd gezegd dat Lola bepaalde welke ministers er benoemd en ontslagen werden, waardoor het kabinet de bijnaam Lolaministerium kreeg. Ze spoorde de koning aan om een liberale hervormingen in te voeren en de invloed van de jezuïeten in te perken.

Lodewijk I Beieren

Lodewijk afgezet

Al deze stappen leverde haar de verachting van de aristocratie op. Maar ook het Beierse volk was er uiterst ongelukkig mee dat hun koning naar de pijpen van zijn maîtresse danste. De populariteit van de eens geliefde Lodewijk verdampte in anderhalf jaar tijd volledig. Op 7 februari 1848 sloeg de vlam in de pan en braken er protesten uit. Na drie dagen gaf Lodewijk uiteindelijk toe aan de druk en trad af ten gunste van zijn zoon. Lola’s bezittingen werden geconfisqueerd en ze moest berooid via Zwitserland naar Londen vluchten.

Spider Dance

In Engeland trouwde Lola met de jonge officier George Heald, die echter al in 1850 verdronk. Daarop trok ze naar de Verenigde Staten. Tussen 1851 en 1853 trad de Spaanse danseres op met haar beruchte Spider Dance, waarbij ze denkbeeldige spinnen uit haar kleding schudde. In 1853 trad ze in San Francisco voor de derde maal in het huwelijk, met kranteigenaar Patrick Hull. Na een paar maanden liep ook deze verbintenis op een scheiding uit.

Laatste jaren

Tussen 1855-56 ondernam de Spaanse danseres een tour naar Australië. Haar optredens sloegen daar echter niet aan en ze keerde terug naar de Verenigde Staten. Pogingen om haar danscarrière opnieuw te lanceren liepen op niets uit, mede vanwege haar in verval verkerende uiterlijk. Haar laatste levensjaren wijdde ze aan het geven van lezingen over moraal, in Groot Brittannië en de Verenigde Staten. Op 17 januari 1861 overleed Lola in New York op 39-jarige leeftijd aan syfilis.