Het verzet tegen de New Deal
Dat de New Deal een bijzonder omstreden hervormingsprogramma uit de Amerikaanse geschiedenis was, is onomstreden. De ernst van de Grote Depressie enerzijds, en de omvang van de economische hervormingen die door president Franklin Roosevelt tussen 1933 en 1945 werden doorgevoerd anderzijds, hebben ervoor gezorgd dat de jaren van de New Deal behoren tot de meest besproken periodes uit de Amerikaanse geschiedenis. Het is daarom vanzelfsprekend dat er bijzonder veel kritiek is geleverd op Roosevelts historische hervormingsagenda. Hoe zag dit verzet tegen de New Deal eruit?
Alhoewel de New Deal tegenwoordig vooral wordt herinnerd als een politiek succesverhaal, was Roosevelts beleid in de jaren ‘30 van de vorige eeuw nog bijzonder controversieel. Zo was er een aanzienlijke groep Amerikanen die niets zag in Roosevelts hervormingen. De kritiek kwam met name uit de top van het bedrijfsleven, waar steenrijke zakenlui - door Roosevelt zelf omschreven als “economische royalisten” - met de regelmaat van de klok groen en geel uitsloegen van de interventionische economische koers die in Washington gevaren werd.
Deze oerconservatieve captains of industry verenigden zich in lobbyorganisaties zoals de American Liberty League, en zetten omvangrijke anti-New Deal publiciteitscampagnes op poten. In hun kritieken gaven zij veelal aan dat Roosevelts hervormingsagenda lijnrecht in zou druisen tegen Amerikaanse kernidealen als burgerlijke vrijheid, individualisme en zelfredzaamheid.
Rechterlijke tegenwerking
Veel van Roosevelts criticasters vochten het beleid van de president aan in de rechtbank. Zij waren van mening dat de talloze economische programma’s van de New Deal niets minder dan ongrondwettelijk waren. Het Hooggerechtshof bleek bijzonder gevoelig te zijn voor deze argumentatie. Keer op keer besloten de opperrechters dat onderdelen van de New Deal in juridisch opzicht niet door de beugel konden, waarna het Witte Huis gedwongen werd een streep te zetten door de beleidsplannen van de president.
Deze tegenwerking van de rechtsprekende macht liep zo uit de hand, dat Roosevelt in 1937 met het voorstel kwam een groot aantal nieuwe, New Deal-gezinde rechters te benoemen bij het Hooggerechtshof. Zo ver hoefde het echter niet te komen. Nadat Roosevelt in 1936 met een enorme meerderheid werd herkozen, besloten de conservatieve opperrechters eieren voor hun geld te kiezen, en de strijd tegen de New Deal te staken. De noodzaak om nieuwe rechters te benoemen, was hierdoor verdwenen.
Omslachtig overheidsapparaat
Hiernaast waren sommige critici van mening dat de New Deal verantwoordelijk was voor de creatie van een log en omslachtig overheidsapparaat. Deze bureaucratie, zo was de kritiek, zou veel te traag te werk gaan en vooral excelleren in het over de balk smijten van belastinggeld. In de lezing van sommige conservatieve denkers en politici zouden Amerikaanse belastingbetalers onder Roosevelt dan ook gedwongen zijn op te draaien voor een overheid waar zij bijzonder weinig profijt van hadden. Sterker nog: door het veelvuldige ingrijpen van de overheid in de landelijke economie zou de marktwerking dusdanig verstoord zijn, dat de economische groei werd afgeremd in plaats van gestimuleerd.
Racistische bezwaren
Tot slot bestond onder de witte bevolking van het Amerikaanse zuiden een diepgewortelde afkeer tegen New Deal-maatregelen die een einde konden maken aan de formele en racistische rassenscheiding die kenmerkend was voor de zuidelijke regio’s van het land. In tegenstelling tot de economische en ideologische kritieken op Roosevelts beleid, was deze vorm van verzet bijzonder succesvol.
Omdat Roosevelt in politiek opzicht afhankelijk was van Democratische volksvertegenwoordigers uit staten zoals Alabama en Mississippi, durfde de president het niet aan witte kiezers uit de Solid South tegen de borst te stuiten. Roosevelt en zijn bondgenoten kozen er hierom voor het gewelddadige en onderdrukkende stelsel van de rassenscheiding in stand te houden. Het zou tot de jaren ‘60 duren voordat korte metten werd gemaakt met deze vorm van gelegaliseerd racisme.
Succesvol verzet?
Met uitzondering van de zuidelijke weerstand tegen de ontmanteling van de rassenscheiding, zouden de talrijke verzetshaarden tegen de New Deal er nooit in slagen voet aan de grond te krijgen tijdens de jaren van Roosevelts regeerperiode (1933 - 1945). De populariteit van Roosevelts economische stimuleringsmaatregelen was daarvoor simpelweg te groot. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog - en de burgerlijke solidariteit die daardoor ontstond - nam vervolgens nog meer wind uit de conservatieve zeilen.
Wel zou de protestbeweging tegen overheidsbemoeienis in de economie, die haar wortels had in organisaties zoals de American Liberty League, een cruciale rol spelen bij de uiteindelijke verkiezingsoverwinning van de conservatieve Republikein Ronald Reagan in 1980. Op de lange termijn was het verzet tegen Roosevelts hervormingen daarom bijzonder relevant voor het verloop van de Amerikaanse politieke geschiedenis - al zag het daar in de jaren ‘30 nog niet naar uit.
Bronnen:
- Ira Katznelson, Fear Itself: The New Deal and the Origins of Our Time (New York: Liveright, 2013).
- Kim Phillips-Fein, Invisible Hands: The Businessmen’s Crusade Against the New Deal (New York: W. W. Norton, 2009).
- Gloria J. Hicks, "The American Liberty League," in: Encyclopedia of Politics: The Left and the Right. Volume One: The Left, edited by Rodney P. Carlisle (Thousand Oaks: SAGE Publications, 2005.
