Zó verliep de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog

Vandaag de dag is een wederopbouw redelijk eenvoudig. We beschikken over ontzettend veel middelen, mensen met kennis en hebben relatief veel geld. Zo kunnen we eenvoudig rijplaten van Ferex huren, draglines inzetten en aan de slag met de (weder)bouw van infrastructuur, wegen, ondergrondse infra en gebouwen. Maar dat zijn weleens anders geweest. Denk aan de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Waar de economie, maar ook huizen, fabrieken, wegen, bruggen en infrastructuur compleet waren vernietigd. In dit artikel lees je meer over de (Nederlandse) economie tijdens deze wederopbouw.

Het Marshallplan

Nadat de Tweede Wereldoorlog eindigde, moest er een hoop gebeuren tijdens de wederopbouw. Krachten moesten verenigd worden en beschikbare hulp ingeschakeld. Eén van deze beschikbare hulpen was de Marshallhulp. Het plan heeft dan ook een belangrijk aandeel geleverd in de wederopbouw van Nederland. Het was een initiatief van George C. Marshall, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken van Amerika. Deze hulp was vooral gericht op de wederopbouw van de economie. Het plan werd in 1947 uitgerold. Marshall had namelijk geconstateerd dat er Europese behoefte was aan goederen en voedsel uit het buitenland, waaronder Amerika. Omdat die behoefte groter was dan de financiële draagkracht, schoot hij middels dit plan te hulp. Het Amerikaans congres keerde in 1948 dertien miljard dollar uit aan zestien Europese landen. Waarvan 80% een gift en 20% een lening. Het werd een succes. Het bruto nationaal product groeide en de Amerikaanse exportindustrie had er nieuwe, Europese klanten bij.

Geleide loonpolitiek

Ook introduceerde de Nederlandse Staatsman Willem Drees een geleide loonpolitiek; een vorm van politiek waarbij de overheid zich bemoeit met loonontwikkeling. De lonen moesten laag blijven. Dit had twee redenen: de werkloosheid uitbannen en een goede, internationale concurrentiepositie voor bedrijven creëren. Door de lonen laag te houden, bleven de productiekosten ook laag. Dat betekende dat een loonsverhoging alleen mocht, als dit er ook voor zou zorgen dat de productiviteit omhoog ging. De lage lonen zorgden tevens voor een bestedingsbeperking. Nederlanders besteedden minder in het buitenland. De import werd minder, de export meer. Dit zorgde voor een bloei in de economie. Ondanks het lage loon, ontstond er in Nederland een groot gevoel van saamhorigheid. De werkloosheid was tenslotte minder en steeds meer grote bedrijven ontstonden. Willem Drees had zodoende in 1947 de eerste stap gezet naar een verzorgingsstaat. In 1957, Drees was inmiddels premier, werd zelfs de AOW ingevoerd en in 1963, na zijn premierschap, de algemene bijstandswet.

Kortom, George C. Marshall en Willem Drees hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de wederopbouw van Nederland.