De geschiedenis van collageen: van ejiao tot vegan collageen

Je hebt er misschien weleens van gehoord: collageen. Je kunt de term langs zien komen in cosmetica-reclames. Ook zijn er voedingssupplementen van, bijvoorbeeld collageen-poeder. Collageen is niet iets van de laatste tijd. In de Chinese traditionele geneeskunde werden er al positieve effecten toegekend aan het gebruik van collageen. Hoe werd collageen in de geschiedenis gebruikt? Had dat positieve effecten op de historische mens? Hoe klinkt dat door in het hedendaags gebruik van collageen? Je leest het hieronder.

Wat is collageen?

Collageen is een eiwit dat je tegenkomt in het menselijk lichaam, maar ook in het lichaam van andere dieren. Collageen zorgt voor stevigheid en elasticiteit van weefsels, bijvoorbeeld in je huid en in je botten en gewrichten. De naam komt dan ook van het Griekse kólla, wat ‘samenbinden’ betekent. Ongeveer 25% van de ‘droge’ massa in ons lichaam en 75% van ons bindweefsel is collageen en daarmee is het een van de belangrijkste proteïnen in ons lichaam.

Hoe werd collageen vroeger gebruikt?

Er zijn weinig tot geen historische bronnen die spreken over collageen. Wel zijn er bronnen die indirect over collageen spreken. In oude Chinese bronnen wordt gesproken over ejiao, dat is een collageen-extract gemaakt van ezelshuid. De oudst bekende bron waar ejiao in wordt genoemd is een werk van de Chinese dichter Cao Zhi. Hij leefde van 192 tot 232, was naar verluidt onnatuurlijk dun, en noemde ejiao een elixer. Ook Yang Yuhuan (719-756), één van de Vier Schoonheden van China werd in verband gebracht met ejiao. Volgens de bronnen at zij een bord ejiao-soep per dag, met rijstewijn, walnoten, zwart sesamzaad en kristalsuiker. Het eten van deze soep droeg bij aan schoonheid, met een gezicht dat zo mooi was dat het ‘bloemen te schande maakte’. Ejiao wordt overigens nog steeds gemaakt, tot onvrede van voorvechters van ezelsrechten.

Verder onderzoek naar collageen

In de jaren 1960 was er een wetenschappelijke doorbraak in het extraheren van collageen uit dierenbotten. Wetenschapper Paul Börnstein ontwikkelde een manier om biologisch actieve collageenpoeder te onttrekken aan koeienbotten. Toch moest Börnstein later concluderen dat hij toch geen actief collageen had weten te produceren. In de jaren ’80 waren het wetenschappers uit Gdansk die een nieuwe methode ontwikkelden om biologisch actieve collageen uit vissenhuid te halen. Door de ontwikkeling van deze Poolse wetenschappers weten we nu hoe collageen geëxtraheerd moet worden zodat we het kunnen gebruiken in cosmetica en voedingssupplementen.

Vandaag de dag

Tegenwoordig zijn er allerlei soorten toepassingen voor collageen. Zo wordt het verwerkt in dagcrèmes en zalfjes. Ook wordt het, geïsoleerd uit of runderbotten of -vlees, tot rundercollageen verwerkt en gebruikt in voedingssupplementen. Er zijn zelfs vegan collageen beschikbaar. Dit bevat geen collageen, maar stoffen die de natuurlijke aanmaak van collageen in je lichaam versterken, zoals vitamine C en B8.