Home » Reportage
geschiedenis van de griep

De geschiedenis van de griep

Het cronavirus houdt de wereld al maanden bezig. Niet zo gek natuurlijk, gezien de enorme impact van dit virus. “Gelukkig is het maar een griepje en geen corona,” hoor je nu op straat. Maar ooit was dat anders. Eeuwenlang eiste de griep wereldwijd namelijk talloze levens. We zetten voor jou de keren dat het virus een (nieuwe) dodelijke vorm aannam op een rijtje

Griep breekt elk jaar uit in de herfst/winter. Ook al maken we antistoffen aan, het virus ondergaat steeds kleine mutaties. Hierdoor kan je toch weer ziek worden, ook al heb je de griep daarvoor al gehad. Wel is de infectie doordat we deels immuun zijn meestal milder. De uitzondering op deze regel zijn de influenza A-virussen met oppervlakte-eiwitten.

Pandemische griep

We noemen dergelijke virussen een ‘pandemische’ griep. Deze verspreidt zich snel, ongeacht het seizoen. Zo’n pandemische griep zorgt ook voor meer doden dan een normale wintergriep. Wie deze ziekte doorstaat, ontwikkelt daar wel een sterkere immuniteit. Hierdoor zwakt deze griep het seizoen daarna aft tot een gewone seizoensgriep. 

De eerste griep 1510

De eerste vermelding van een grieppandemie was de zogenaamde gasping oppression van 1510. De ziekte kenmerkte zich door hoesten, koorts en moeite met ademhalen. Deze ‘griep’ kwam vermoedelijk vanuit Azië via Afrika en verspreidde zich toen in een snel tempo over Europa. Dodental onbekend.

Aziatische of Russische griep in 1889-1890

Deze grieppandemie kon zich door de komst van spoorwegen en stoomboten snel wereldwijd kon verspreiden. In december 1889 maakte men voor het eerste melding van de ziekte in St. Petersburg. Binnen maar liefst vier maanden verspreidde het virus zich vervolgens over de hele wereld. Het hoogtepunt werd bereikt in de VS, slechts zeventig dagen na de melding in St. Petersburg. Het dodental: 1 miljoen.

Spaanse griep 1918-1920

Dit is de dodelijkste grieppandemie ooit. De Spaanse griep kwam aan zijn naam doordat de Spaanse kranten, niet gehinderd door de censuur tijdens de Eerste Wereldoorlog, er als eerste over schreven. Het ging om een vogelgriep die zich had aangepast aan zoogdieren. Niemand weet waar deze griep voor het eerst opdook, wel dat hij zich samen met de late wintergriep van 1917 in de VS heeft verspreid. Dodental: 50-100 miljoen.

Aziatische griep 1957-1958

Ontstaan toen een zoogdier de Spaanse griep met twee nieuwe genen van de vogelgriep combineerde. Kinderen en jongvolwassenen (onder de 39) werden het hardst getroffen. De eerste rapportage was in Singapore in februari 1957 maar tegen de zomer had dit virus de hele wereld bereikt. Dodental: 1,1 miljoen

Hong Konggriep 1968-1969

Ontstaan waarschijnlijk in het destijds weinig mededeelzame China. Bekend in de rest van de wereld dankzij de Engelse krant The Times, na een uitbraak in Hong Kong. Deze griep circuleert nog steeds en is nu in de winter actief als seizoensgriep. Dodental: 1 miljoen

Russische of rode griep 1977

Een griepsoort die voornamelijk mensen onder de 25 trof, dook op in Rusland in november 1977. Dit virus bleek het jaar daarvoor door China te zijn geïsoleerd. Het leek een experimenteel vaccin voor levende dieren dat uit het lab was ontsnapt, omdat het vrijwel hetzelfde H1N1 virus was dat in de vroege jaren vijftig circuleerde. Mensen geboren na 1957 hadden geen immuniteit, gelukkig waren de effecten mild.

Varkensgriep 2009 

De pandemische griep uit 1918 bleef bij varkens bestaan en vormde in 1998 samen met andere griepsoorten een hybride variant, die zich door de VS verspreidde. Virologen waarschuwden en hun angst werd in 2009 waarheid. In een Amerikaanse varkensstal op Mexicaanse bodem brak een reassortant uit met dezelfde H- en N-oppervlakte-eiwitten als in 1918. Tegen september had de griep zich over de hele wereld verspreid. Het sterftecijfer was laag maar hoog voor jongen. Zij moesten wachten tot de eerste griepgolf was overgewaaid, voordat er bruikbare vaccins konden worden gemaakt. Dodental: 300.000-400.000

Kun je de griep voorkomen? 

Helemaal voorkomen kun je griep niet. Wel kun je zorgen dat je door gezond eten en vooral blijven sporten je conditie en je weerstand goed zijn. Ga dus sporten zoals wandelen, hardlopen of fietsen. Rains rugzak mee en op naar buiten! Liever thuis fit blijven? Probeer dan eens wat anders als hoelahoepen, touwtjespringen of ga dansen. Zorg wel voor goede schoenen en een goede sport bh zoals de Shock Absorber sport bh. Hou je niet van bh’s zonder beugel? Geen nood want ook de Anita sportbeha is in diverse maten en vormen verkrijgbaar. 

Partners: 

nummer 1 van 2025

Het komende nummer van Geschiedenis Magazine verschijnt omstreeks 23 januari. Neem vóór donderdag 9 januari een abonnement om dit nummer zonder verzendkosten te ontvangen. 

Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief. 

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Nu in de winkel

Het nieuwe nummer is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt