Home » Reportage
geschiedenis keuken

Geschiedenis van de keuken

Toen vuur ontdekt werd, werd ook vrij snel ontdekt dat je kan koken met vuur. Dit werd massaal in groepen gedaan, voor voeding, warmte en bescherming. Pas later ontstond de gewoonte te koken in een afgezonderde ruimte: een keuken.

Keukens worden voor het eerst vermeld in de geschiedenis van Egypte, daarna ook in Griekenland. Griekse maaltijden in de 5e eeuw waren een sociale aangelegenheid en werden bereid in kleiovens of boven een vuur. Het voedsel werd bewaard in kleine ruimtes die aan het huis vastzaten en werd geconserveerd door middel van roken, drogen en zouten.  In de rijkste huizen bevond de keuken zich binnen. Ook sommige Romeinse huizen gebruikten keukens in huis, maar tegelijkertijd wordt er ook gezegd dat ze gezamenlijk gebruikmaakten van keukens die zich in het centrum van de stad bevonden. 

Keukens in de Middeleeuwen

In de Europese Middeleeuwen werd er veelal nog steeds boven een vuur in een haard gekookt, midden in een centrale ruimte om van de warmte gebruik te maken. Rond de 10e eeuw werden open haarden het meeste gebruikt. Voor de armere mensen betekende dit twee staven van hout die aan elkaar werden geweven door middel van riet. De rijkeren kookten in een open haard van baksteen of natuursteen. Functionaliteit was een belangrijk doel. Aparte keukens werden pas gangbaar in de late Middeleeuwen. In de 16e eeuw werd de schoorsteen uitgevonden, wat ervoor zorgde dat koken een schonere bedoening werd. Een van de vroegste versies van de oven werd halverwege 1700 uitgevonden. Het idee werd steeds verder uitgebreid, tot de versies die we nu kennen. 

19e eeuw: grote veranderingen

Ondanks de eerdere uitvinding van de oven, werd deze in de 19e eeuw pas massaal in gebruik genomen. Tot die tijd werd er nog steeds grotendeels op een vuur gekookt. Tijdens de 19e eeuw werden er steeds meer nieuwe dingen uitgevonden, die ervoor zorgden dat de keukens op een compleet andere manier georganiseerd werden. Centrale verwarming of een gietijzeren kachel zorgden voor de warmte, zodat de warmte van een fornuis niet meer noodzakelijk was. In deze tijd werd ook de gootsteen uitgevonden zoals we die nu kennen. De bak moest nog handmatig worden geleegd, maar er kon wel water in gepompt worden. Dit werd ook wel een natte gootsteen genoemd. Met de Industriële Revolutie werd de keuken steeds efficiënter ingericht en werd de behoefte om het dagelijks leven makkelijker te maken, groter. Tegelijkertijd werd er ook aandacht besteed aan huiselijke elementen, zoals een keuken ontwerpen en decoratie. 

In de 20e eeuw begonnen de keukens steeds meer te lijken op de keukens die we nu hebben. Ook stroomde het gas via de leidingen en kwamen de eerste koelkasten in beeld. Elektriciteit werd eveneens steeds gangbaarder. Afzuigkappen waren in trek, op deze manier bleef een keuken schoner en gevrijwaard van zware kookgeuren. 

Keukens nu

Nu bestaan open keukens en afgezonderde keukens naast elkaar. De ruimte is vaak zo efficiënt mogelijk ingericht, om zoveel en snel mogelijk aan onze behoeften te voldoen. Die behoeftes zijn lang niet alleen maar praktische behoeftes. Naast een slimme indeling en handige apparaten moet een keuken natuurlijk ook een beetje mooi zijn. Vandaar dat veel mensen als ze een nieuwe keuken kopen niet alleen kijken naar handige en efficiënte keukenapparatuur, en slim ingedeelde keukenkastjes, maar ook letten op de kleuren daarvan, of de handgrepen stijlvol zijn. Zo past een keuken niet alleen in praktisch opzicht, maar ook qua stijl en smaak. 

Partners: 

Covers OA

Iedere maand meeslepende en prachtig geïllusteerde verhalen over de geschiedenis van Amsterdam.

Ga mee op ontdekkingstocht naar archeologische vindplaatsen in binnen- en buitenland!

IJsbeerverhalen uit het Behouden Huys - Nova Zembla, 16de eeuw

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 16 mei 23:59 u. een abonnement.

Geschiedenis magazine 3 van 2024 nu in de winkel

Het derde nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Jan van Schaffelaar

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 16 mei 23:59 u. een abonnement.

Nieuw-Guinea, 1942: de bloedige strijd om de Kokoda-trail

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 16 mei 23:59 u. een abonnement.