Koning Willem I drukte een stempel op de Duitse stad Fulda
Ten noordoosten van Frankfurt ligt het plaatsje Fulda. Hier deed koning Willem I zijn eerste ervaring op als bestuurder, waardoor hij als ervaren bestuurder later in het veel grotere Nederland aan het werk kon.
In 1795 werden de Oranjes verdreven uit Nederland. Stadhouder Willem V vluchtte met zijn familie, onder wie zijn zoon prins Willem Frederik, de latere koning Willem I naar Engeland. De prins verbleef daar lang in ballingschap, al was hij als bevelhebber nog deel van vruchteloze pogingen de Fransen uit Nederland te verdrijven.
Dit artikel komt uit de eerste editie van het gratis online magazine Vorstelijk op pad over de Oranjeroute
De prins gaat naar Fulda
In ballingschap blijven was echter de eer van de ambitieuze Willem Frederik te na. De erfprins weigerde om zijn carrière zonder werkelijke politieke invloed voort te zetten. In eerste instantie probeerde hij Consul van een Nederlandse republiek te worden en ging, tot afgrijzen van zijn ouders, daarover de onderhandelingen aan met Napoleon zelf. Maar de Franse heerser wees hem af. Wel kreeg Willem Frederik een aantal Duitse gebieden toegewezen als compensatie voor het verloren stadhouderschap en de verloren gebieden in de Nederlanden. Daaraan zaten wel voorwaarden. Zo mocht Willem Frederik zich nooit het stadhouderschap toe-eigenen. Officieel was die compensatie bedoeld voor Willem V, maar die weigerde Napoleons toezegging te aanvaarden, waardoor de gebieden naar Willem Frederik gingen. Het ging om een lappendeken van gebiedjes, waarvan de bisdommen Fulda en Corvey en de rijksstad Dortmund het belangrijkst waren. Door de ingewikkelde politiek, raakte hij al snel weer veel delen van zijn gebieden kwijt. Uiteindelijk hield Willem Frederik, die zich inmiddels Vorst van Nassau-Oranje-Fulda noemde, in de praktijk alleen de twee bisdommen over.
Dit was allesbehalve een complete vervanging voor Nederland. Fulda was net zo groot als Groningen en had 94.000 inwoners.
Willems stempel op Fulda
Desondanks stortte Willem Frederik zich vol op de regering van zijn kleine vorstendommen. Vooral Fulda, waar hij in het slot Fasanerie zijn residentie inrichtte, kreeg zijn aandacht. Hij liet het Wilhelmshospitaal bouwen, waardoor de gezondheidszorg in de stad meer capaciteit kreeg. Hij liet nieuwe gebouwen in de Wilhelmsstraße verrijzen, legde nieuwe wegen aan en moderniseerde het onderwijs. Het werd in deze tijd ook duidelijk dat zijn jeugd in Engeland zijn sporen had achtergelaten. Hij liet de barokke tuin rondom zijn slot ombouwen tot een Engels landschapspark. Vaak wordt er van de periode dat Willem vorst van Fulda was, gezegd dat dit de periode is waarin de erfprins écht leerde besturen.
Maar lang was kon Willem Frederik niet van zijn vorstendommen genieten. In 1806 gebeurden er kort achter elkaar een aantal zaken waardoor de erfprins zijn gebieden weer verloor. In april van dat jaar overleed de voormalig stadhouder Willem V en nam Willem Frederik zijn titels over, tegen de zin van Napoleon. Kort daarna werd in juli de Rijnbond gesloten, een nieuw verbond van Duitse staten die zich als vazallen aan Napoleon verbonden. Willem Frederik was niet bij die bijeenkomst en een aantal van zijn gebieden werden verdeeld onder andere vorsten. Een paar maanden later, in oktober, brak er een nieuwe oorlog uit tussen Pruisen en Napoleon. Willem Frederik koos de kant van Pruisen, vooral vanwege zijn familiebanden. Zowel zijn echtgenote en zijn moeder kwamen uit Pruisen. Pruisen verloor de oorlog echter en Willem Frederik werd gevangengenomen door de Fransen en verloor zo de gebieden die hem door Napoleon waren toegezegd. De prins vertrok vervolgens naar Polen waar hij al tijdens zijn ballingschap in Engeland een landgoed had aangekocht. Daar bleef hij tot 1813. In november van dat jaar kon hij weer terugkeren naar Nederland, waar hij uiteindelijk koning Willem I werd.
Historisch Fulda
In zijn korte regeerperiode drukte Willem Frederik zoals gezegd toch een aardig stempel op de stad Fulda. Vandaag de dag kun je nog altijd de sporen van Willem Frederiks regeerperiode zien. Het slot de Fasanerie, waar Willem Frederik woonde, werd nadat de Nederlandse vorst vertrok een paleis voor de landgraven van Hessen. Nu is het een museum, waar je de rijke kunstverzameling die in het slot is aangelegd, kan bekijken. De enorme collectie kunst weerspiegelt de familiebetrekkingen die de landgraven van Hessen met andere Europese vorstenhuizen, zoals de Oranjes. Aan de Wilhelmsstraße waar onder leiding van de Nederlandse vorst nieuwe huizen verrezen, ligt ook de grote Dom van Fulda uit de achttiende eeuw. De Dom vormt het barokke middelpunt van het ‘Barokviertel’, de wijk in het centrum waar nog veel barokke gebouwen te zien zijn.
Dit artikel is afkomstig uit de eerste editie van het gratis online magazine Vorstelijk op pad over de Oranjeroute. Het hele online magazine lees je hier. Meer weten over Fulda? Dat kan hier.
