22 september jarig: Claudius Galenus
De Romeinse keizer Marcus Aurelius noemde Glaudius Galenus ‘de eerste onder de artsen en uniek onder de filosofen’. Galenus is de meest invloedrijke arts uit de Romeinse tijd en publiceerde zo’n 500 boeken. Zijn werken bleven 1500 jaar lang de leidraad voor medisch gebruik en studies, totdat zij in de Renaissance verworpen werden. Claudius Galenus werd op 22 september 131 geboren te Pergamon.
Galenus’ vader, Aelius Nicon was een rijke patriciër die werkte als architect en bouwmeester. Nicon was breed geïnteresseerd in filosofie, wiskunde, logica, astronomie en literatuur. Hij stuurde de jonge Claudius naar goede scholen, waar Galenus als snel een voorliefde voor de geneeskunde ontwikkelde. Op negentienjarige leeftijd reisde Galenus langs de medische centra van de oudheid: Smyrna, Korinthe, Kreta, Cilicië en Cyprus. Hij studeerde een tijd aan de bekende medische universiteit van Alexandrië, waarna hij in 157 weer terugkeerde naar Pergamon. Hier werd hij arts van de gladiatoren, waardoor hij veel kennis opdeed op het gebied van anatomie en chirurgie.
Galenus vertrok in 162 naar Rome, waar hij door zijn reputatie als kundig dokter al snel de lijfarts werd van keizer Marcus Aurelius. Hij behield deze positie onder Aurelius’ opvolgers Commodus, Septimius Severus en Caracalla. Ondanks jaloezie en bedreigingen van andere artsen kon hij onder bescherming van de keizers rustig zijn werk blijven doen.
Galenus werd bekend door zijn uitbreiding van de theorieën van de Griekse arts Hippocrates (460-370 voor Christus), die stelde dat het lichaam gevuld is met vier lichaamssappen. Een verstoring van één van deze lichaamssappen, slijm, bloed, gele gal en zwarte gal, zou zorgen voor ziektes en depressies. Galenus verbond de vier lichaamssappen aan de vier elementen; warm, koud, vochtig en droog, waarbij alle sappen een bepaald element vertegenwoordigden.
Galenus verrichtte verder veel werk op het gebied van de menselijke anatomie. Claudius Galenus overleed ergens tussen 199 en 217 in Rome, zijn exacte sterfdatum is niet bekend. Zijn medische en filosofische denkbeelden hebben een grote invloed gehad op de Romeinse en Islamitische geneeskunde. Na de val van het Romeinse Rijk verdwenen zijn ideeën in West-Europa in de vergetelheid, maar mensen raakten er in de Renaissance via Griekse en Arabische literatuur weer bekend mee. Zijn theorieën bleven daarna nog een tijd belangrijk, totdat William Harvey in de 17e eeuw zijn ideeën over de lichaamssappen verwierp en ontdekte dat bloedsomloop een veel grotere rol speelde dan Galenus dacht.
