23 maart jarig: Frits van Daalen
Frits van Daalen is een omstreden persoon uit de Nederlandse koloniale geschiedenis geworden. Enerzijds wordt hij geroemd vanwege zijn succesvolle beëindiging van de langdurende Atjeh oorlog, maar aan de andere kant wordt hij verguisd vanwege zijn harde optreden tegen de inheemse bevolking. Frits van Daalen werd geboren op 23 maart 1863.
Godfried Coenraad Ernst (Frits) van Daalen werd geboren op 23 maart 1863 in het Indonesische Makassar. Toen hij 16 jaar oud was, trad hij, net als zijn vader, toe tot het Nederlandse leger en volgde hij een opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. In 1883 kreeg hij de rang tweede luitenant bij de artillerie en een jaar later kreeg hij een post op Java toegewezen. In 1888 werd hij vervolgens overgeplaatst naar Atjeh, waar het Nederlandse leger al sinds 1873 in conflict was met het lokale sultanaat over de controle van de Malakka zeestraat.
Al snel viel Van Daalen als commandant op door zijn gebruik van de strategie van de ‘Vliegende Colonnes’. Hij leerde zijn soldaten te eten van het lokale landschap, waardoor het niet langer noodzakelijk was om veel proviand mee te nemen, en het leger zich dus veel sneller voort kon bewegen. In 1890 werd Van Daalen voor zijn getoonde moed tijdens een van de expedities beloond met de Militaire Willemsorde. Veertien jaar later werd Van Daalen verantwoordelijk voor alle expedities in zijn nieuwe functie als gouverneur van Atjeh. Hij slaagde erin het verzet onder de inheemse bevolking te onderdrukken, maar zijn hardhandige optreden kwam hem op steeds meer kritiek te staan. Zo werd de expeditie van 1904, waarbij onder de inheemse bevolking bijna 3.000 doden vielen, door een Tweede Kamerlid omschreven als ‘een moordpartij’.
In de jaren daarop nam de kritiek steeds verder toe en in 1908 werd Van Daalen uiteindelijk vervangen door luitenant-kolonel Swart, een voorstander van de zogeheten pacificatiepolitiek. De vervanging betekende echter nog niet het einde van de carrière van Van Daalen, want in 1910 werd hij benoemd tot commandant van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Deze functie bleef hij ruim vier jaar vervullen, totdat hij in 1914 repatrieerde naar Nederland. Daar overleed hij zestien jaar later, op 22 februari 1930, te Den Haag.
