30 maart jarig: Vincent van Gogh

'Een rasechte kunstenaar met de ruwe handen van een reus [en] het zenuwachtige gedrag van een hysterische vrouw’. Zo wordt Vincent van Gogh in 1890 getypeerd door kunstcriticus Albert Aurier. In de tweede helft van de negentiende eeuw ontwikkelt Van Gogh zich van een gedreven evangelist tot één van de grootste en opmerkelijkste schilders uit de Nederlandse geschiedenis. Vincent van Gogh werd geboren op 30 maart 1853.

Jeugdjaren van Vincent

Vincent Willem van Gogh kwam ter wereld in Zundert als zoon van de hervormde predikant Theodorus van Gogh en Anna Cornelia Carbentus. Toen hij elf jaar oud was ging hij naar de kostschool in Zevenbergen en vanaf 1866 volgde hij onderwijs aan de HBS in Tilburg. Op zestienjarige leeftijd vertrok Van Gogh naar Den Haag, waar hij aan de slag ging als bediende bij de Franse kunsthandel Goupil & Cie.

Buitenland verblijf

Vanaf 1873 werd Van Gogh achtereenvolgens overgeplaatst naar filialen in Londen en Parijs. In deze periode begon de intensieve en langdurige briefwisseling met zijn broer, steun en toeverlaat Theo. In de Franse hoofdstad raakte Vincent in de ban van religie. Hij overwoog om net als zijn vader predikant te worden, maar zag hier toch van af. Eind jaren ‘70 vertrok een bevlogen Van Gogh met een rugzak vol religieuze en socialistische idealen op eigen houtje naar Borinage, een Waalse mijnstreek. Hij vond werk als evangelist en identificeerde zich met de arbeiders.

Begin kunstcarrière

In 1880 koos Van Gogh er plotseling voor om kunstenaar te worden, op advies van Theo, van wie hij inmiddels financieel afhankelijk was. Als beginnend tekenaar en schilder verzette Van Gogh zich tegen de heersende academische principes. Hij werd in deze periode verliefd op zijn nicht, de 36 jarige weduwe Kee Vos-Stricker, maar zij wees hem af. Vanaf 1881 volgde Van Gogh lessen van Anton Mauve in Den Haag, waar hij een tijdje ging samenwonen met één van zijn modellen, de voormalige prostituee ‘Sien’.

Grootse werken Van Gogh

In 1885 voltooide hij zijn eerste complete schilderwerk: De Aardappeleters. Ook de rest van zijn werken vallen onder het post-impressionisme.  Met een groeiend zelfvertrouwen vertrok Van Gogh in 1886 naar Parijs, een stad die zowel een inspiratiebron vormde als op zijn zenuwen werkte. Twee jaar later ruilde hij Parijs in voor Arles in de Provence. Daar schilderde hij veel van zijn meesterwerken, zoals De Slaapkamer, Caféterras bij nacht en verscheidene zonnebloem-stillevens.

Laatste levensjaren

Vanaf 1888 ging het bergafwaarts met zijn gesteldheid. Hij leed aan epilepsie, kreeg voortdurend psychotische aanvallen en begon zichzelf te verminken – met als tragisch dieptepunt het afsnijden van een deel van zijn eigen oor. Hij verbleef vervolgens tijdelijk in een inrichting, leefde nog even op toen hij rond 1890 toenemende erkenning voor zijn werk kreeg, maar verloor uiteindelijk zijn gedrevenheid. Hij beschouwde zichzelf als een mislukte schilder, was wanhopig en levensmoe, en schoot zichzelf in juli 1890 in zijn borst. Twee dagen later, op 29 juli 1890, overleed Vincent van Gogh in het Franse dorpje Auvers-sur-Oise, in het bijzijn van zijn broer.

Van Gogh collectie

In zijn leven heeft Van Gogh maar twee schildrijen verkocht. De complete werk liet hij na aan zijn broer Theo. De collectie bleef in de familie en werd in de Vincent van Gogh Stichting opgenomen in 1960. Dit mondde uit in een Van Gogh Museum, waar nu de meeste werken worden tentoongesteld. Het museum in Amsterdam heeft ongeveer 200 schilderingen, 500 tekeningen en 700 brieven van Vincent van Gogh. Ook in het Kröller-Müller Museum in Otterlo zijn veel werken van Van Gogh te zien, net als in buitenlandse musea. Zowel het Louvre in Parijs, de National Gallery in Londen en het Museum of Modern Art in New York hebben werken van de beroemde Nederlandse schilder.

Afbeeldingen:

• Beeld: Vincent van Gogh, Public domain, via Wikimedia Commons