Alles voor geel & geld: de geschiedenis van de Tour de France

De Tour de France is weer van start gegaan. En dus draait voor veel mensen alles even om de gele trui, het bergklassement en demarrages. De Tour de France is namelijk het grootste wielerevenement ter wereld. Maar wat maakt de Tour voor veel mensen zo speciaal?

De eerste Tour de France was een initiatief van de sportkrant L’auto en haar hoofdredacteur Henri Desgrange. Hij kwam op het idee een verlengde fietsronde te organiseren die meerdere Franse steden zou aandoen. In 1903 vond deze eerste Tour plaats, het was een doorslaand succes. De rest is geschiedenis: tegenwoordig geldt de Tour de France als de meest geliefde en gevreesde wielerronde ter wereld.

Waarom Frankrijk?

De Tour de France is niet de enige Grand Tour in het wielrennen. In het voorjaar rijden de atleten door Italië tijdens de Giro, in de nazomer gaat de Vuelta in Spanje van start. Deze Grand Tours staan los van de talloze andere wielerwedstrijden die verreden worden overal in Europa en de wereld. Frankrijk springt er echter uit. Wat maakt de Tour de France zo bijzonder?

De Franse Wielerrevolutie

De ronde van Frankrijk vormde een breuk met eerdere wielerrondes. De Tour de France was niet alleen de grootste in haar soort, het vertoonde ook volledig nieuwe elementen. Er werd voor de eerste keer gefietst in etappes. Het Franse landschap vormde daarnaast het perfecte strijdveld voor een strijd der titanen. In de loop van de twintigste eeuw werd de Tour uitgebreid om heel Frankrijk te omvatten. De toevoeging van een puntenklassement (vanaf 1953) en bergetappes door de Alpen en de Pyreneeën gaven de Tour een legendarisch karakter, niet in de laatste plaats omdat de Tour niet zonder gevaren was.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Van dappere eenling naar teamsport

De Tour spreekt tot de verbeelding, mede omdat ze zo oud is. Toch heeft de Tour ook veel veranderingen ondergaan, zeker in Nederland. In de eerste jaren werden de wielerrondes enkel gereden door individuele personen. Het zou duren tot en met 1925 voordat teams de kans kregen om als eenheid mee te doen. De eerste teams waren gesponsorde groepen of regionale teams, maar in de loop der jaren veranderde dit, steeds vaker vertegenwoordigden de wielrenners hun land. Vanaf 1930 deden alleen nog maar landelijke of regionale teams mee.

Is de Tour geprivatiseerd?

De Tour veranderde voortdurend. Al in 1958 wordt er een etappe rechtstreeks uitgezonden op televisie. Vanaf dit moment werd de Tour jaarlijks verslagen met camera’s en luchtfotografie. Als gevolg kreeg de Tour meer aandacht van de media en namen commerciële belangen toe. In 1968 werden de landenteams definitief vervangen door private teams. De reclamekaravanen werden én worden alleen maar langer.

Een goed begin voor dubbel geld

Het organiseren van de Grand Depart is ook sterk veranderd. Steden, binnen en buiten Frankrijk hebben de mogelijkheid om de openingsronde te kopen. Het gevraagde bedrag neemt sterk toe. De eerste buitenlandse start, in Amsterdam 1958 werd nog geschonken wegens bijzondere prestaties tijdens de vorige Tour. In 1978 betaalde Leiden nog 360.000 gulden, dit bedrag liep hoog op tot drie miljoen bij de start in Den Bosch 1996. In 2010 betaalde Rotterdam een vergelijkbaar bedrag. Utrecht betaalde in 2015 vier miljoen voor de rechten om de start van de Tour te organiseren. De daadwerkelijke organisatie kostte veel meer, ook dit bedrag liep jaarlijks op tot 15 miljoen in Utrecht in 2015.

De commerciële ronde

In Nederland is de Tour populairder dan ooit. Naast voetbal en schaatsen behoort wielrennen tot de favoriete televisiesporten voor vele Nederlanders. De Tour de France grijpt handig in op deze behoefte. Het einde van het schaats- en voetbalseizoen schept dan grote kansen voor het wielrennen. Media, commercie en bedrijven haken hierop in. De komst van de Tour naar Nederland werd dan ook aangegrepen als onderwerp van marketing. Waarom ook niet?