Anarchisme

Ik dacht dat er alleen maar jonge anarchisten zouden zijn

Aldus kamerlid Tofik Dibi bij het bezoeken van Occupy Wall Street. Het woord Anarchisme komt uit het Grieks en betekent letterlijk 'geen heerser'. In de praktijk betekent dit dat anarchisten zich afzetten tegen macht en autoriteit. Voor anarchisten is zelfbeschikkingsrecht het hoogste goed, en niemand is ondergeschikt aan een ander. Aan het eind van de 19e eeuw, ontstond naast een aantal andere bekende 'ísmes', ook een anarchistische stroming in de politiek. Dit anarchisme is verwant met het socialisme en latere communisme, in die zin dat anarchisten geloven in collectiviteit van productiemiddelen, en verdeling van de opbrengsten. Het boek 'Political Justice', uit 1793 van de filosoof William Godwin (1756-1836), wordt wel gezien als de eerste anarchistische uiting. Godwin zag de staat en de overheid als noodzakelijk kwaad die zichzelf uiteindelijk zou opheffen. De eerste die zichzelf echt anarchist noemt is de Franse filosoof Proudhon (1809-1865) Hij geloofde in een coöperatieve samenleving, waarin een overheid overbodig was. De anarchistische beweging vond vooral weerklank in Zuid-Europa en Zuid-Amerika. Maar ook in Nederland waren er anarchistische bewegingen. De bekendste Nederlandse anarchist is de politicus Domela Nieuwenhuis (1846-1919), die in 1910 zijn memoires publiceerde: Van Christen tot Anarchist. Ook de provo-beweging in de jaren '60 en de krakersbeweging uit de jaren '80 zijn sterk door het anarchisme beïnvloed.