Bigfoot: mysterie of grap?

In 2014 ging de Amerikaan Rick Dyer op tour in het gebied rondom Phoenix met een wel heel bijzonder artefact: het lichaam van een Bigfoot. Dat beweerde hij althans. Al gauw bleek dat het om en hoax ging. Weinig verrassend, aangezien hij al eerder was betrapt bij een vergelijkbare zwendeloperatie. Toch heeft de Bigfoot – net als zijn equivalenten elders - een lange geschiedenis.

Oorsprong: Sasquatsch van de indianen

In vrijwel alle culturen bestaan verhalen over mythische wezens. Vaak zijn die gebaseerd op dieren, mensen, of beide. Een daarvan is de reus of reuzenaap. Onder andere bij indianenstammen in het noordwesten van Amerika deden verhalen de ronde over een wezen dat het midden hield tussen een mens en een aap, maar dan groter, tot wel drie meter lang. Vaak waren zij overtuigd van het bestaan van deze sásq'ets of sasquatch. Onafhankelijke tradities in andere werelddelen kennen vergelijkbare wezens zoals de Yeti, de Gin-sung en de Migyur.

De naam Bigfoot

Ondanks scepticisme bij Europese kolonisten verdween de sasquatch niet uit het collectieve geheugen. In de late negentiende eeuw dook voor het eerst de naam Bigfoot op. Deze naam was wellicht afkomstig van indianenleider Spotted Elk, die spottend Chief Big Foot genoemd werd. Hij overleed in het bloedbad bij Wounded Knee in 1890. Diverse grote grizzlyberen die de bevolking van Idaho en Californië teisterden, ontvingen de naam Big Foot, vanwege de sporen die ze achterlieten. Wellicht is dit verhaal versmolten met de Sasquatch legende.

Gebrek aan wetenschappelijk bewijs

De wetenschappelijke consensus is dat Bigfoot niet bestaat. Geen enkel ‘bewijs’ heeft zorgvuldig onderzoek doorstaan; wat rest zijn ooggetuigenverslagen. Diverse keren was er sprake van het expres misleiden van het publiek, voor de lol of om er financieel gewin uit te slaan. Biologisch gezien is het lastig te verklaren hoe een primaat zo lang zou kunnen overleven zonder door mensen te zijn gevonden of gevangen genomen. Immers is voor het in stand houden van de soort een grote, verspreid levende populatie nodig.

Omschrijving en voortleven

Volgens de meeste ooggetuigenverklaringen zou de Bigfoot twee tot drie meter lang zijn, met een zwarte of donkerbruine vacht. Zijn voetafdrukken kunnen tot 60 cm lang en 20 cm breed zijn, en hebben soms klauwen. Het beest zou omnivoor zijn en vooral ’s nachts actief. Tussen 1921 en 2013 is 3313 keer melding gemaakt van een Bigfoot, waarbij de meeste signaleringen nog altijd uit het noordwesten van de VS kwamen. Films en series hebben dankbaar gebruik gemaakt van de mysterieuze aap, en de commotie bij ‘vondsten’ in recente jaren geven aan dat de mythe tot de verbeelding blijft spreken.