Biografie van Joseph Ratzinger, paus Benedictus XVI

Joseph Ratzinger maakt als conservatieve paus Benedictus XVI veel tongen los. Zijn aanhangers roemen hem om zijn zuivere geloofsleer, zijn tegenstanders hekelen zijn controversiële uitspraken over onder andere anticonceptiemiddelen, homoseksuelen en euthanasie. Op 28 februari 2013 treedt hij af als paus. Al op 12-jarige leeftijd begon hij aan zijn priesteropleiding.

Joseph Aloisius Ratzinger werd geboren op 16 april 1927 en groeide op in het Duitse Traunstein, een klein stadje vlakbij de grens met Oostenrijk. Hij is de zoon van de Duitse politieagent Joseph Ratzinger sr. en kokkin Maira Peintner. Zijn vader was een fel tegenstander van het nazi-regime en weigerde lid te worden van de NSDAP, ondanks zijn baan als agent. De familie Ratzinger zocht hierdoor toevlucht in het geloof tijdens de roerige jaren ’30. Na het behalen van zijn gymnasiumdiploma besloot Ratzinger om naar het seminarium te gaan.

Hitlerjugend

In 1938 werd de bijdrage aan de studiekosten stopgezet voor leerlingen die geen lid waren van de Hitlerjugend. Een jaar later werd het lidmaatschap voor alle 10- tot 14-jarigen verplicht. Hoewel zijn school zich in eerste instantie nog verzette, schreef de leiding van het seminarium uiteindelijk alle leerlingen in bij de Hitlerjugend. Hierdoor moest Ratzinger verplicht meewerken bij de aanleg van pantserbarrières en deelnemen aan een verdedigingsactie bij een belangrijke autofabriek. In 1945 deserteerde hij, vlak voor de capitulatie van Duitsland, en vluchtte hij naar zijn geboorteplaats Traunstein. In 1946 begon hij aan een studie filosofie en theologie, die hij in 1951 afrondde. Hij werd in dat jaar ook tot priester gewijd. Een jaar later begon hij als docent aan het seminarie van aartsbisdom München-Freising.

Tweede Vaticaans Concilie

Ratzinger behaalde een doctoraat in de theologie in 1953 met zijn proefschrift Volk und Haus Gottes in Augustinus' Lehre von der Kirche. Een jaar later werd hij hoogleraar dogmatische en fundamentele theologie aan onder andere de universiteiten van Bonn, Münster en Regensburg. Van 1962 tot 1965 nam hij deel aan het Tweede Vaticaans Concilie. Opvallend was dat hij in deze periode een fanatiek voorstander was van radicale kerkelijke vernieuwingen. In 1977 werd hij door Paulus VI tot aartsbisschop van München en Friesing benoemd. Daarom verliet hij de universiteit. Overigens bleef Ratzinger wel wetenschappelijke artikelen schrijven en publiceren. Kort daarna werd hij benoemd tot kardinaal.

Conservatief

Hoewel hij bij het Vaticanum II als progressief naar voren trad, koos hij later voor een meer conservatieve koers. In zijn autobiografie zei Ratzinger hierover ‘dat hij het idee had dat hij zelf niet conservatiever werd, maar generatiegenoten om hem heen progressiever’. In 1981 werd hij door Johannes Paulus II naar Rome gehaald en kreeg hij de leiding over de Congregatie voor de Geloofsleer en werd dus de ideoloog van het Vaticaan. In deze tijd kwam zijn conservatieve houding duidelijker naar voren. Uiteindelijk werd hij in 2002 deken van het College van Kardinalen, waardoor hij na de dood van Johannes Paulus II op de hoogste rang in de Hiërarchie van de Rooms-Katholieke kerk stond.

Paus Benedictus XVI

Op 19 april 2005 werd hij tot paus verkozen onder de naam Benedictus XVI. Zijn pontificaat was omstreden en is niet zonder slag of stoot verlopen. Zo raakte hij recent nog in opspraak door zijn uitspraken over homoseksuelen. Zijn conservatieve gedachtegoed bleek ook uit zijn felle bewoordingen tegen euthanasie, abortus en het gebruik van voorbehoedsmiddelen.

Op 11 februari 2013 maakte Benedictus XVI bekend op 28 februari zijn pauselijk ambt neer te leggen. De 85-jarige kerkvader doet dit naar eigen zeggen ‘omdat hij door zijn hoge leeftijd niet meer de kracht heeft om de functie van paus uit te oefenen’. Op 28 februari 2013 treedt hij af als paus. Zijn aanspreektitel ‘uwe heiligheid’ en zijn witte gewaad mag hij als ‘emeritus-paus’ behouden.