De gepoogde staatsgreep van Wall Street in 1933

1933 was een gevaarlijk jaar voor de Verenigde Staten. Het was de tijd van de grootste economische crisis van de twintigste eeuw. Als gevolg van de beurskrach van 1929 ontstond er een bankencrisis, waardoor veel Amerikanen hun spaargeld verloren. In 1932 werd Franklin D. Roosevelt met zijn beoogde New Deal verkozen tot president van Amerika. Roosevelt wilde onder andere streng overheidstoezicht op het bankwezen, wat hem door velen niet in dank werd afgenomen. Daarom werd er (zeer waarschijnlijk) vanuit Wall Street een staatsgreep georganiseerd.

Roosevelts vijanden

In 1936 deed Roosevelt de uitspraak: “Een overheid bestuurd door georganiseerd kapitaal is even gevaarlijk als een overheid bestuurd door georganiseerde misdaad. Nooit eerder in onze geschiedenis zijn deze machten zo verenigd geweest tegen een kandidaat als dat ze vandaag de dag zijn. Ze hebben een unanieme hekel aan mij en ik verwelkom hun haat.” Roosevelt overdreef waarschijnlijk niet. Met zijn grote publieke werken en regulering van de economie, leverde de New Deal hem heel wat vijanden op, vooral onder de rijkere lagen van de bevolking. Zo vonden sommigen dat zijn ingrijpen in de economie dictatoriaal was en dat Roosevelt de grondwet vertrapte. Hij werd aan de rechterkant van het politieke spectrum ervan verdacht een communist, socialist of zelfs een agent van een internationale joodse samenzwering te zijn. Linkse critici vonden weer dat Roosevelt niet ver genoeg ging in zijn beleid.

Gigantic Hoax

Generaal-majoor Smedley Butler, de meest onderscheidde officier in de Amerikaanse geschiedenis, legde in 1934 onder eed een getuigenverklaring af aan het congres. Hij beweerde dat hij benaderd zou zijn om een fascistische staatsgreep in de VS te leiden. Zijn beweringen werden door het congres met grote scepsis ontvangen en door de media belachelijk gemaakt. De New York Times noemde het bijvoorbeeld een “gigantic hoax”.

De samenzwering

Butler beweerde dat hij benaderd was door Gerald MacGuire, een zakenman van Wall Street. MacGuire vroeg Butler of hij een leger van 500.000 veteranen wilde leiden, genaamd America’s Legion. Dit ‘legioen’ was een reactionaire groepering die maar al te graag met honkbalknuppels een einde maakte aan stakingen en burgerrechten-demonstraties. Het plan was volgens Butler dat hij deze veteranen zou leiden onder een nieuwe organisatie, en met behulp van een march on Washington vervolgens (hopelijk zonder al te veel geweld) de feitelijke macht in het land zou overnemen, met Roosevelt als ceremonieel staatshoofd. MacGuire heeft dit altijd ontkent. Hij beweerde dat America’s Legion slechts een stakingbrekende organisatie was.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Maar, uit het geheime rapport dat pas in de eenentwintigste eeuw gedeclassificeerd zou worden, bleek dat het congres Butlers beweringen serieus begon te nemen, na dat andere bronnen deze beweringen begonnen te bevestigen. MacGuire zelf werd ook ondervraagd. Zijn beweringen werden als tegenstrijdig en verward gezien. Uiteindelijk was er echter niet genoeg bewijs om iemand te veroordelen, maar de conclusie van het rapport was dat Butler waarschijnlijk de waarheid sprak.

Sprak Butler de waarheid?

Vandaag de dag zijn historici het er niet over eens of Butlers beweringen nou geloofd moeten worden of niet. Het staat in ieder geval vast dat fascistische en nazistische sentimenten gedurende de jaren 30 ook onder de Amerikaanse bevolking aanhangers kenden. Een substantieel gedeelte van de Amerikaanse bevolking was het er over eens dat alleen een sterke dictator Amerika uit het slop kon halen. In 1939 werd er bijvoorbeeld nazi-protestbijeenkomst gehouden in New York die door meer dan 20.000 mensen werd bijgewoond.

Als Butler inderdaad de waarheid heeft gesproken, dan waren de samenzweerders in ieder geval incompetent en had het hele plan weinig kans van slagen. Door Butler te benaderen maakte ze een fatale fout;  hij was namelijk niet bereid verraad te plegen.

Bronnen: COAT, Living History, NPR, War Histoy Online.