De grote drie van de Nederlandse energiemarkt

Met ruim 40 energieleveranciers heeft de Nederlandse klant ruime keuze wat betreft de energievoorziening. Energie vergelijken is voor veel mensen een jaarlijks terugkerende bezigheid. De grootste drie spelers (Nuon, Essent en Eneco) hebben het leeuwendeel van de markt in handen, hoewel hun aandeel de laatste jaren iets is teruggelopen. Hoe ontstonden deze drie giganten van de Nederlandse energiemarkt?

Tussen marktwerking en publieke zaak

De energievoorziening in Nederland is altijd een vreemde samensmelting geweest van marktwerking en overheid. Veel van de eerste gasfabrieken en elektriciteitsbedrijven waren gedeeltelijk of geheel in handen van lokale overheden. Vanwege het grote belang voor het land was de productie en distributie van energie lang in handen van nutsbedrijven met een monopoliepositie. Vanaf de jaren ’80 zijn veel van die bedrijven en markten (deels) geprivatiseerd. In Nederland is alleen de netbeheerder (TenneT) nog echt monopolist.

Geschiedenis Nuon

Nuon (N.V.) werd opgericht in 1994 en was een fusie tussen het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf Friesland en drie energiebedrijven uit de provincie Gelderland. Veel van deze bedrijven bestonden al sinds het begin van de twintigste eeuw. De naam Nuon is een samentrekking van nuts, oost en noord, verwijzend naar de positie als nutsbedrijf en de concentratie in noord- en oost-Nederland. Een fusie met Essent ketste in 2007 af en twee jaar later kwam Nuon in handen van het Zweedse Vattenfall.

Geschiedenis Essent

Essent (N.V.) ontstond in 1999, met de fusie van PNEM/MEGA met EDON. PNEM was een energieleverancier in Noord-Brabant, MEGA in Limburg. EDON had grote delen van de Groningse markt in handen, evenals gebieden in Drenthe en Overijssel. Dit waren gemeentelijke bedrijven die weer voortkwamen uit particuliere initiatieven. Tegenwoordig is Essent onderdeel van het Duitse Innogy, dochteronderneming van RWE.

Geschiedenis Eneco

Eneco is als enige van de grote drie nog in Nederlandse handen. Het bedrijf kwam net als Nuon en Essent tot stand in de fusieperiode van de jaren ’90. Onder andere de energievoorziening van de gemeenten Den Haag, Dordrecht en Rotterdam ging op in Eneco. Met diverse fusies en overnames werd het bedrijf een grote en internationale speler. Momenteel zijn 53 gemeenten aandeelhouders, hoewel die constructie wellicht binnenkort gaat veranderen.