De ludieke acties van de Dolle Mina’s

Na het artikel van Joke Kool-Smit uit 1967, ‘Het onbehagen bij de vrouw’, barstte de feministische bom. Vrouwen namen het recht in eigen handen, richtten feministische groepen op en lieten zich niet langer tegenhouden door mannen. Man Vrouw Maatschappij zag als eerste feministische groep het levenslicht in ’68, een jaar later werd Dolle Mina opgericht.

Man Vrouw Maatschappij richtte zich vooral op de hoogopgeleide vrouw en had een vrij rechtlijnig en officieel karakter. Via vergaderingen trachtten zij meer rechten te verkrijgen. Dolle Mina had juist de intentie om via ludieke media-acties meer aandacht te vragen en zelfs op te eisen in de publieke ruimte. De belangrijkste eisen van de Mina’s waren: gratis crèches, gelijke lonen, afschaffing van de dubbele seksuele moraal, legale en gratis abortus en een gelijke maatschappelijke rolverdeling voor mannen en vrouwen. Zij probeerden door te dringen tot de publieke opinie door opvallende acties op straat. Door hun spraakmakende acties wist iedere Nederlander binnen een paar weken wie de Dolle Mina’s waren.

“Wie haalt het haardotje uit de gootsteen?”

Eén van de eerste acties van Dolle Mina was de korsetverbranding bij het standbeeld van Wilhelmina Drucker. Wilhelmina Drucker was een feministe tijdens de Eerste Feministische Golf, naar haar is de Dolle Mina-groep vernoemd. Het was dan ook niet meer dan logisch deze feministe te eren met het verbranden van korsetten in Amsterdam. Een dag later besloten de Mina’s naar het Amsterdamse stadhuis te gaan om aanstaande bruiden te waarschuwen voor de slavinnenrol van de getrouwde vrouw. Ze deelden pamfletten uit met: “Wie haalt het haardotje uit de gootsteen?” Dezelfde dag blokkeerden zij openbare herentoiletten (‘de krullen’) uit protest tegen de afwezigheid van openbare damestoiletten.

Nog meer Dolle Mina’s

Na de acties in Utrecht en Amsterdam, breidde DM zich in februari 1970 uit naar andere steden. Er werden Dolle Mina-groepen opgericht in Arnhem, Deventer, Maastricht, Leeuwarden, Tilburg, Den Bosch, Eindhoven, Breda, Vught en Groningen. Een maand later werden de feministische standpunten ook opgepikt in België, waarna er groepen in Antwerpen, Gent, Leuven en Brussel ontstonden. Ondertussen ging het actievoeren door: Mina’s die protesteerden tegen de dubbele seksuele moraal door condooms uit te delen aan leerlingen van de Huishoudschool. Een vergadering van gynaecologen werd verstoord door de vrouwen die ‘Baas in eigen buik’ lanceerden. Zij vonden dat iedere vrouw het recht moest hebben om een zwangerschap af te breken. De keuze om een abortus te laten doen, kon echter pas in 1981 volledig vrij gemaakt worden.

De Penis-actie

De Dolle Mina’s wilden absoluut niet te boek staan als lelijke, saaie, oude vrijsters (dat imago stond destijds wel in verband met feminisme) dus zorgden ze ervoor dat ze er feilloos verzorgd en sexy uitzagen. DM-vrouwen floten schaamteloos naar de mannen op straat en startten een Penis-actie op de Dam. Er werd een penis van papier maché op de Dam geplaatst, waarin een toilet was ingebouwd. De actie was een tegenhanger van het vele vrouwelijke schoon in de omgeving in de vorm van reclame en nachtclubposters. Er werden plaatjes met mooie mannen over vrouwenposters geplakt en condooms uitgedeeld.

Werkende Wijvenplan

Naast het streven naar seksuele gelijkheid, wilden de Mina’s ook meer kans op werk en gelijke lonen. Zo voerden zij in ’72 actie tegen de Utrechtse HEMA-directie. Een zwangere medewerker werd ontslagen. Het kwam destijds vaak voor dat vrouwen werden ontslagen als zij zwanger of net getrouwd waren. Een jaar later werd daarom het Werkende Wijvenplan opgesteld. Het doel was om vrouwen aan het werk te zetten en op die manier financieel onafhankelijk te zijn van de man.

Afbeeldingen:

• Dolle Mina op de Dam bij toilet 1970. Anefo, Nationaal Archief. 923-4843
• Dolle Mina op de Dam met spandoek, 1971. Rob Mieremet / Anefo, Nationaal Archief. 924-2211