De oprichting van XS4ALL: Internet voor iedereen!

De aankondiging van KPN om de stekker uit XS4ALL te trekken, veroorzaakte een hevige beroering onder de klanten. Inmiddels zijn de gebruikers naarstig op zoek naar een manier om de internetprovider te kunnen behouden. Op 28 januari 2019 kwam een actiecomité van gebruikers bijeen in de Amsterdamse Waag om alternatieve manieren te bespreken om de provider te laten voortbestaan. Maar hoe is XS4All eigenlijk aan zo’n trouwe klantenkring gekomen?

Geen toegang voor particulieren

Toen XS4ALL werd in 1993 opgericht, was internettoegang een stuk minder vanzelfsprekend dan tegenwoordig. Hoewel het wereldwijde web al sinds de jaren ’60 bestond, maakten maar weinig mensen er gebruik van. Dit kwam grotendeels doordat particulieren er niet op konden. In plaats daarvan was het internet grotendeels voorbehouden aan universiteiten en grote bedrijven, die het voor hun onderlinge communicatie gebruikten.

Techno-anarchisten

Vanaf begin jaren ’80 kwam in de Bijlmer elke vrijdag een klein groepje vrienden bijeen, onder aanvoering van Rop Gonggrijp. Deze zelfverklaarde ‘techno-anarchisten’ maakten er een sport van om toegangscodes te kraken, om zo het net binnen te komen. Hier zat ook een politieke gedachte achter. Deze hackers vonden namelijk dat internet voor iedereen toegankelijk moest zijn en niet alleen voor het bedrijfsleven.

Voormalige hackers stichtten XS4ALL

Gonggrijp raakte rond 1990 bevriend met Felipe Rodriquez. Dankzij een kennis van Rodriquez had het duo via de universiteit toegang tot het internet. Na twee jaar raakten ze deze toegang echter kwijt. Bovendien nam de Nederlandse regering in 1993 de Wet computercriminaliteit aan, die hacken strafbaar maakte. Gonggrijp en Rodriquez besloten hierop om samen met twee andere studenten zelf een internetprovider te beginnen. Het viertal kocht ‘bandbreedte’ bij NLnet, een provider voor universiteiten en bedrijven. Tegen betaling zouden ook particulieren via hen het internet op kunnen. Gonggrijp gaf het nieuwe bedrijf de naam XS4ALL, wat wordt uitgesproken als het Engelse acces for all oftewel ‘toegang voor iedereen’.

Abonnees stromen binnen

De voormalige hackers berekenden dat ze ongeveer 100 abonnees nodig zouden hebben om de kosten voor hun eigen internetgebruik eruit te halen. Op de eerste dag meldden zich echter al 500 mensen aan. Er bleek een enorme behoefte aan een particuliere internetaanbieder te zijn. De toestroom was zelfs zo groot, dat de modems in Amsterdam uitverkocht raakten. Zo groeide XS4ALL in een paar jaar uit tot een van de grootste internetaanbieders van Nederland.

Trouw aan principes

Ondanks deze explosieve groei bleef het bedrijf trouw aan zijn oorspronkelijke idealen. Toen de oprichters zich realiseerden hoeveel mensen zich op het internet aansloten, begon XS4ALL zich te mengen in debatten over zaken als privacy en veiligheid op het internet. Het bedrijf hield hierbij steeds vast aan één standpunt: dat de provider niet aansprakelijk is voor wat de gebruikers online zetten.

Conflict met de Duitse overheid

Soms leidde dit tot heftige confrontaties. Zo probeerde de Duitse overheid in 1997 XS4ALL te blokkeren voor Duitse internetgebruikers. De reden hiervoor was dat gebruikers van XS4ALL het verboden Duitse blad Radikal op het net hadden gezet. Door de felle protesten, moest de Duitse regering de blokkade na een paar weken alweer opheffen. Dit betekende echter niet dat XS4ALL overal zijn handen vanaf trok. Om de verspreiding van kinderporno tegen te gaan, richtte het bedrijf bijvoorbeeld het Meldpunt Kinderporno op. Gebruikers konden hier de schadelijke inhoud melden.

Overgenomen door KPN

In de jaren ’90 kwamen er steeds meer providers in Nederland, die elkaar heftig beconcurreerden. De technologische ontwikkelingen op het gebied van internet volgden elkaar daarnaast steeds sneller op, waardoor het steeds duurder werd voor internetaanbieders om deze te blijven bijbenen. In 1998 bleek dat XS4ALL de concurrentie niet meer zelfstandig kon weerstaan, waardoor KPN het bedrijf overnam. Datzelfde jaar trokken oprichters Gonggrijp en Rodriquez zich terug uit de onderneming.

Aandacht en goede service

XS4All slaagde er in de jaren daarop redelijk in om zijn imago als voorvechter ven het vrije internet te behouden. Dit kwam voor een belangrijk deel omdat KPN haar dochteronderneming veel zelfstandigheid gaf. Ook stond XS4ALL bekend om zijn goede service, klanten kregen er net iets meer zorg en aandacht dan bij de gemiddelde provider. Zo zat er bijvoorbeeld een standaard virusscanner bij de abonnementen. Dit leverde de provider een toegewijde klantenkring op. Toen KPN op 10 januari 2019 bekend maakte de stekker uit XS4ALL te trekken, leidde dit dan ook tot hevige beroering onder de gebruikers. Het is nog maar de vraag of deze klanten zomaar naar KPN zullen overstappen.