Enkele bekende archeologische vondsten van Koggeschepen

De Kogge van Modderman is het wrak op kavel NM 107, in de wandelgangen genoemd naar de onderzoeker die het wrak in 1944 voor het eerst heeft onderzocht. Dit is het restant van een grotendeels intact kogge-achtig schip, met een lengte van ongeveer 15,7 m en een grootste breedte van 4,5 m. Dendrochronologisch onderzoek naar houtmonsters genomen tijdens de herverkenning in 2008 hebben een kapdatum opgeleverd van 1339 n.Chr. In Flevoland zijn 14 andere wrakken van dit scheepstype gevonden. Eén wrak werd bij Beverwijk aangetroffen. En bij Kampen nu dus de IJsselkogge.

De twee koggen van Doel

Bij graafwerkzaamheden voor de aanleg van het Deurganckdok bij Doel (gemeente Beveren, Oost-Vlaanderen) voor de haven van Antwerpen kwam in een verzande middeleeuwse geul in 2000 een scheepswrak aan het licht met de kenmerkende constructiedetails van een kogge. De eikenhouten scheepsromp lag als een gestrande walvis ondersteboven. In 2002 werd op ca. 50 m van de vindplaats de bodem van een tweede kogge ontdekt, eveneens met de kielplank naar boven. Jaarringonderzoek resulteerde in bouwdata van beide vaartuigen tussen 1325-1335 met hout uit noordwest Duitsland. De koggen zijn door het Agentschap Onroerend Erfgoed onderzocht in het Waterbouwkundig Laboratorium in Borgerhout. De stad Antwerpen bouwt nu een maritiem museum op het Eilandje in het noorden van de stad waarin over een aantal jaren ook de belangrijkste kogge een eigen plaats krijgt.

Deense koggen

• Eltang Vig ship, 18 m. lang, gevonden in 1943 in de Koldingfjord en onderzocht in 1947, gedateerd uit de 12e eeuw of later;

• Kollerup kogge, 20 m. lang, gestrand bij Kollerup, gedateerd uit ca. 1150. Gevonden en onderzocht aan land in 1978.

• Kolding kogge, 16 m. lang, gevonden, onderzocht en herbegraven in 1943; opnieuw opgegraven en geborgen in 1999-2000. Gedateerd winter 1188-1189. In onderdelen thans in het Kollinghus Museum.

• Vejby kogge, oorspronkelijk vermoedelijk 12-18 m. lang, waarvan alleen een middengedeelte van de bodem, keramiek en gouden Engelse munten uit 1351-1377 op twee m. diepte gevonden werd in 1976 op het Vejby strand.

Bremer kogge

Wrak van een kogge, in 1962 bij Bremen in Duitsland gevonden. Het schip had een lengte van 23 m., was overnaads gebouwd, met als bouwjaar rond 1380. Het scheepswrak werd geborgen en is vanaf 2000 tentoongesteld in het Deutsches Schiffahrtsmuseum in Bremerhaven.

Dit artikel is eerder verschenen in de special IJsselkogge van Archeologie Magazine.