Fernão Gomes: Portugese handelaar en ontdekkingsreiziger met opmerkelijke opdracht

Fernão Gomes leefde in de 15e eeuw. Hij was een Portugese ontdekkingsreiziger en handelaar. Gomes was de eerste Europeaan de die evenaar passeerde. Hij leefde ten tijde van de heerschappij van koning Afonso V van Portugal. Deze koning gaf hem een wel heel opmerkelijke opdracht.

Leven Fernão Gomes

Veel is er niet bekend over het leven van Fernão Gomes. Gomes trouwde met Catarina Leme. Zij was een buitenechtelijk kind van een Vlaams-Portugese koopman (Martim Leme). Zij hadden samen twee kinderen Catarina Leme en Nuno Fernandes da Mina. Het tweede kind heeft de naam da Mina te danken aan het succes van haar vader.

Opmerkelijke opdracht

Gomes kreeg van koning Afonso V van Portugal een monopolie op de handel in de Golf van Guinea. Hier wilde de koning echter wel wat voor terug. Niet alleen betaalde Gomes hem jaarlijks 200.000 reais (de munteenheid en het betaalmiddel in Portugal tussen 1430 en 1911), ook moest hij een opmerkelijke opdracht voor de koning uitvoeren. Ieder jaar moest hij minstens 100 leagues (een veelgebruikte meetafstand in die tijd: 1 league was de afstand die een persoon in een uur kon lopen) aan de Afrikaanse kust ontdekken. Dit voor vijf jaar lang, met de afspraak dat dit nog een jaar verlengd kon worden.

De reis

Door deze opdracht was hij in 1471, samen met zijn bemanning, de eerste Europeaan die de evenaar passeerde Na deze daad arriveert hij bij de kust van wat vandaag de dag Ghana is, toentertijd Elmina, waar hij een handelspost opzet. Elmina blijkt letterlijk een goudmijn te zijn. Dit zorgde ervoor dat Gomes een goudhandel tussen Elmina en Portugal onderhield. Om deze reden werd hij vanaf 1474 bekend als Fernão Gomes da Mina, een afleiding van Elmina. (Elmina was letterlijk vertaald). Ook zijn tweede kind heeft de naam hieraan te danken. Elmina was later een spil in de slavenhandel en het handelsfort wat de Portugezen bouwden voor de goudhandel werd later gebruikt voor de slavenhandel.

Portugese ontdekkingsreizigers

Gomes is onderdeel van een groep Portugese ontdekkingsreizigers en handelaren die in Portugal als een nationale trots worden gezien. Deze nationale trots wordt geëerd door verschillende monumenten. Voorbeeld hiervan is de Torre de Belém Deze is in het begin van de 16e eeuw gebouwd om de ontdekkingsreizen van Vasco da Gama en het tijdperk van de grote ontdekkingen door de Portugezen te herdenken. Een ander voorbeeld is de Arco da Rua Augusta (zie foto boven het artikel), de triomfboog die het plein verbindt met de huidige winkelstraat. Vroeger was dit ook al het hart van de handel. De triomfboog werd na de aardbeving van 1755 gebouwd om de wederopbouw te vieren en is versierd met beelden van historische figuren, waaronder verschillende ontdekkingsreizigers en handelaren.

Torre de Belém © Xerena Pols