Geschiedenis van DAF

Op 3 april 2013 heeft kroonprins Willem-Alexander in de DAF-fabriek in Eindhoven het startsein gegeven voor de productie van een nieuw model DAF vrachtwagen. Hoewel het bedrijf al decennia lang geen personenauto’s meer produceert, kennen veel mensen de fabrikant vooral van het kleine, volautomatische autootje dat in de jaren ’60 en ’70 ongekend populair was en bekend staat onder de spottende bijnaam ‘truttenschudder met jarretel-aandrijving’.

De DAF fabriek  kwam tot stand onder leiding van Hub van Doorne, die vanaf het midden van de jaren ’20 werkzaam was als werkmeester bij de machinefabriek van Sjef Mandigers in Eindhoven. Via zijn werk leerde hij de directeur van de Brouwerij en IJsfabriek Coolen kennen, die in het bezit was van een zeer complexe Stearns-Knight auto. Niemand kreeg de ingewikkelde schuivenmotor weer aan de praat, behalve Van Doorne. Directeur Huenges was dermate onder de indruk van de technische vaardigheden van Van Doorne dat hij hem op 1 april 1928 hielp bij het opzetten van een eigen constructiebedrijfje: ‘Hub van Doorne, Machinefabriek en Reparatie-inrichting’.

Aanhangwagenfabriek

Nog geen jaar later moest het bedrijf al uitbreiden en waren er 32 mensen in dienst. Om in te spelen op de crisis van de jaren ’30 was het bedrijf genoodzaakt creatief te gaan nadenken over nieuwe activiteiten. Inmiddels was Van Doorne’s broer, Wim van Doorne, ook bij het bedrijf betrokken geraakt. In 1932 gingen de broers zich richten op de productie van aanhangwagens en werd de bedrijfsnaam veranderd in ‘Van Doorne’s Aanhangwagenfabriek’ (DAF). In de Tweede Wereldoorlog werkten de broers aan hun eerste prototypes voor een vrachtwagen. Na de oorlog was er een grote behoefte aan transportmiddelen en in 1949 lanceerden ze daarom de eerste DAF truck.

Rijdende regenjas

Tijdens de oorlog had Hub van Doorne ook een ontwerp gemaakt voor een simpel, eenpersoons autootje. Het wagentje was zo smal, dat het in de gang van een huis zou passen. Hij noemde zijn creatie de ‘Rijdende regenjas’, maar verder dan een prototype kwam het niet. Toch bleef de droom om een personenauto te maken rondspoken in de hoofden van de broers. In het midden van de jaren ’50 werden de eerste schetsen gemaakt. Het moest een auto worden voor vier personen met een volautomatische versnellingsbak. Omdat dit te duur bleek te zijn, ontwikkelde Van Doorne een traploze aandrijving met riemen: de Variomatic. In 1958 werd de eerste DAF gepresenteerd op de AutoRai. Het was meteen een doorslaand succes.

Achteruitrijden

Deze bijzondere aandrijvingstechniek, ook wel ‘het pientere pookje’ genoemd, zorgde ervoor dat de DAF even snel achteruit als vooruit kon rijden. Het televisieprogramma ‘Ter land, ter zee en in de lucht’ kwam daarom in de jaren ’70 met het onderdeel ‘achteruitrijden’. Met commentaar van André van Duin reden tientallen Dafjes achteruit over een circuit, met vaak de meest bizarre stunts als gevolg. Omdat de auto zo gemakkelijk te bedienen was, reden in het dagelijks verkeer vooral oudere dames in een DAF. Dit gegeven, in combinatie met de aandrijving en het schudden van de DAF bij het wegrijden, zou uiteindelijk resulteren in de bekende bijnaam van de auto: de ‘truttenschudder met jarretelaandrijving’.

In de jaren ’70 vonden er in de internationale autowereld veel fusies en overnames plaats. DAF bleek te klein om zelfstandig door te gaan, en het bedrijf werd opgesplitst in een auto- en vrachtwagentak. De personenautoafdeling ging een fusie aan met Volvo. Later nam dit Zweedse bedrijf de hele zaak over en ging het laatste model DAF voortaan door het leven als Volvo 66. Het laatste exemplaar liep in 1981 van de band. Toch verdween DAF niet helemaal, en worden er tot op de dag van vandaag DAF trucks gebouwd in Eindhoven.