Geschiedenis van de airconditioning

De airconditioning kan aan! Warmte is een probleem waar de mens al eeuwenlang oplossingen voor probeert te vinden. De eerste primitieve koelsystemen kwamen uit de oudheid, maar de echte doorbraak kwam in 1902 toen de Amerikaan Willis Haviland Carrier de moderne airconditioning uitvond.

De Egyptenaren waren waarschijnlijk de eerste die probeerden hun gebouwen te koelen. Ze hingen daarvoor riet in de raamopeningen en bevochtigden dit met water. Door het verdampen van water en de wind die tegen het riet blies werd de kamer gekoeld en bevochtigd. De Romeinen bouwden daarentegen kleine waterleidingen in de muren van hun huizen om de ruimtes zo koel te maken, terwijl de Perzen in de middeleeuwen gebruik maakten van windtorens, waarin de wind werd opgevangen en langs water werd gevoerd om de lucht af te koelen. Aan de andere kant van de toren kwam er dan koele lucht uit die pleinen of gebouwen verkoelde.

De eerste airconditioning

De eerste voorzet voor de moderne variant van de airconditioning dateert uit de 19e eeuw. John Gorrie, een dokter uit South Carolina, verhuisde naar Florida om daar onderzoek te doen naar tropische ziektes die er voorkwamen, zoals gele koorts. Hij vroeg zich af waarom gele koorts in het noorden van de Verenigde Staten nauwelijks voorkwam, in tegenstelling tot de warmere zuidelijke staten, en bedacht dat het te maken kon hebben met het verschil in klimaat. Hij wilde de ziekenhuiskamers koelen met ijs om de ziekte te bestrijden, maar in het warme Florida was ijs niet altijd beschikbaar. Gorrie bedacht daarom een stoommachine waarin water door middel van lucht kon worden omgezet in ijs, dat vervolgens via een systeem aan het plafond werd gebruikt om de lucht in de kamer te koelen. Hij probeerde zijn uitvinding tevergeefs te verkopen. Gorrie overleed bankroet, maar wordt door het Amerikaanse bureau voor patenten officieel gezien als de grondlegger van de moderne vriezer. Veel inwoners van Florida noemen hem ook als die van de airconditioning, maar daar heeft Gorrie nooit patenten voor gekregen.

De moderne airconditioning

De uitvinder van de airconditioning zoals die nog steeds wordt gebruikt was Willis Haviland Carrier, engineer bij een bedrijf in Buffalo. In 1902 hoopte Carrier een oplossing te vinden voor de hitte in een drukkerij in Brooklyn. Het papier met de verse inkt trok namelijk krom door de warmte in het gebouw. Carrier ontwikkelde de ‘Apparatus for Treating Air’, een mechanische machine waarin de warme lucht het apparaat in werd gezogen en daarna langs een aantal spoelen werd geblazen. Deze spoelen werden gekoeld door middel van water en chemische stoffen als ammoniak. De afgekoelde lucht kwam via een ventilator weer terug in dezelfde ruimte.

Airconditioning voor dagelijks gebruik

Het ontwerp van Carrier was revolutionair, want het werkte automatisch en was instelbaar, maar veel te groot en luidruchtig om dienst te doen in huizen. Rond 1933 werd door de ondernemers Schultz en Sherman de airconditioning die aan de buitenkant van een raam bevestigd kon worden ontworpen. In de eerste jaren waren deze modellen erg duur, waardoor alleen de rijke bevolking de apparaten kon betalen. In 1939 werd de airco voor het eerst in een auto verwerkt, maar pas na de Tweede Wereldoorlog werd koele lucht voor iedereen toegankelijk. Toch bleef de airconditioning vooral in Amerika zeer populair. Zo had in 2007 ruim 86 procent van de Amerikanen thuis airconditioning. Europa heeft het apparaat nog altijd niet massaal omarmd, maar op dagen met extreme temperaturen verlangen veel mensen toch naar de koele lucht verlangen.