Geschiedenis van de Cheka

Op 20 december 1917 wordt de Cheka opgericht, de eerste veiligheidsdienst van de Sovjet Unie en de voorloper van de KGB.

Oprichting Cheka

In 1917 werd de Cheka, ook wel V(e)cheka genoemd, opgericht door Vladimir Lenin, met aan het hoofd Felix Dzerzhinsky. De Cheka moest zich in eerste instantie bezig houden met dreigingen die de macht van de Bolsjewieken probeerden te ondermijnen, in zowel binnen- als buitenland. De Cheka kreeg in de daarop volgende jaren steeds meer taken, zoals grensbewaking en bescherming van regeringsleiders.

In 1921 had de Cheka maar liefst 20.000 werknemers, en het aantal politionele acties, ook wel 'Rode Terreur' genoemd, nam toe.
In 1922 veranderde de veiligheidsdienst van naam en werd voortaan GPU genoemd. In het jaar daarop werd deze naam weer veranderd naar OGPU. Vanaf dat moment werd de veiligheidsdienst officieel opgenomen in de grondwet.

De veiligheidsdienst onder Stalin

In 1926 stierf Felix Dzerzhinsky, waardoor Stalin de directe macht kreeg over de veiligheidsdienst. Stalin gebruikte de veiligheidsdienst om de landbouw de collectiviseren. Zo ging de OGPU tegen opstandige boeren gewelddadig te werk. Stalin veranderde de veiligheidsdienst, zodat hij deze voortaan ook tegen eigen partijgenoten kon gebruiken. Tijdens de Grote Zuivering van 1934 tot 1938 werd de veiligheidsdienst ingezet om hele mensenmassa's terecht te stellen. Partijleiders, intellectuelen, kunstenaars, of gewone boeren werden massaal ter dood veroordeeld of naar werkkampen verbannen.

Oprichting KGB

Na de dood van Stalin in 1953 kwam Nikita Chroesjtsjov aan de macht. De veiligheidsdienst werd voortaan de KGB genoemd. De macht van de veiligheidsdienst werd ingeperkt, de dienst stond voortaan onder de partij. Dit hield echter niet in dat de terreuracties ophielden. Vooral niet-communisten werden door de veiligheidsdienst onder druk gezet. Verdachten werden achtervolgd en zelfs vermoord.

De KGB had een grote rol in het afzetten van Chroesjtsjov, en het installeren van Breznjev als nieuwe leider. In 1985 speelde de KGB wederom een belangrijke politiek rol: de veiligheidsdienst hielp ditmaal Gorbatsjov in het zadel.

Na het imploderen van de Sovjet Unie in 1991 werd de KGB vervangen door de FSK, en deze werd in 1995 vervangen door de FSB. Van 1998 tot 1999 was Vladimir Poetin de leider van de FSB.