Geschiedenis van de Michelinsterren
De uitreiking van de felbegeerde Michelinsterren is het hoogtepunt van het culinaire jaar. Voor talloze chefs verspreid over de hele wereld gelden de onderscheidingen als het hoogst haalbare in hun vakgebied. Sterren worden dan ook alleen uitgereikt aan restaurants met een onberispelijke keuken. Het unieke beoordelingssysteem bestaat al sinds 1926 en begon ooit als een promotieactiviteit voor een Franse bandenfabrikant.
Aan het begin van de twintigste eeuw reden er nog geen 3.000 auto’s rond in heel Frankrijk. In een poging het autogebruik te stimuleren introduceerde bandenfabrikant André Michelin in augustus 1900 de eerste Michelingids, met daarin allerlei praktische informatie over het gebruik van en het reizen met de auto. Zo bevatte het boekje onder meer een handleiding voor het vervangen van een lekke band, een plattegrond met de locaties van tankstations en tips waar men het beste kon eten en overnachten. De zogenaamde Michelingids werd zo'n groot succes, dat vier jaar later al de eerste buitenlandse editie verscheen: Michelin België.
Betaalde gids
Aanvankelijk werd de Michelingids in een oplage van 35.000 stuks gratis verspreid onder automobilisten, maar hier kwam in 1920 verandering in. Dat jaar bracht André Michelin namelijk een bezoek aan een Franse garagehouder die de gratis gidsen alleen maar gebruikte als een middel om zijn werkbank te ondersteunen. Onder het motto ‘mensen respecteren alleen de dingen waar ze voor moeten betalen’ besloot de bandenfabrikant daarom om voortaan geld te vragen voor zijn gids. De prijs lag overigens niet hoog: in 1922 kostte een Michelingids slechts 7 Francs.
De Michelinsterren
De grootste vernieuwing van de gids kwam in 1926 met de introductie van de Michelinster. Eetgelegenheden maakten alleen kans op een ster als zij beschikten over een uitzonderlijk goede keuken, een unieke smaak en een correcte bediening. Om dit te controleren stuurde de redactie van de gids regelmatig een aantal anonieme recensenten op pad, die al snel bekend kwamen te staan als ‘de Michelin inspecteurs’.
De Michelinsterren bleken al snel een groot succes onder de lezers. In 1931 werd het systeem dan ook uitgebreid naar drie sterren, het beoordelingsmodel dat tot op de dag van vandaag wordt gebruikt. Eén ster betekent daarbij ‘een uitstekende keuken in zijn categorie’, twee sterren staan voor ‘een verfijnde keuken die het omrijden waard is’ en drie sterren worden uitsluitend toegekend aan ‘ uitzonderlijke keukens die een speciale reis verdienen’.
De Tweede Wereldoorlog
Na de Duitse verovering van Frankrijk in 1940 kwam de productie van de Michelingids stil te liggen. Dit betekende echter niet dat het belang van het handboek tijdens de Tweede Wereldoorlog afnam. Zowel de Duitse als de geallieerde soldaten maakten namelijk veelvuldig gebruik van de plattegronden in de gids om de weg te kunnen vinden in Frankrijk, Nederland en België. In 1944 liet het Amerikaanse opperbevel zelfs extra edities van de Michelingids drukken voor de soldaten die dat jaar tijdens D-Day zouden landen op Normandië. Pas in 1951 keerden de Michelinsterren weer terug in de gids.
Wereldwijde sterrenregen
Sindsdien zijn de Michelinsterren eigenlijk niet meer weg te denken uit de mondiale restaurantsector. Zo verschijnt de gids sinds 2006 in de Verenigde Staten, worden sinds 2007 restaurants in Tokyo beoordeeld door de inspecteurs van Michelin, kunnen bezoekers aan Hong Kong en Macau vanaf 2009 de Michelingids raadplegen, en neemt het Franse concern sinds 2016 de keukens van Singapore, Seoul en Shanghai onder de loep. Ondanks de wereldwijde groei van Michelin, moet wel de kanttekening worden gemaakt dat de inspecteurs van het bandenbedrijf nog altijd geen aandacht hebben voor chefs in grote delen van de wereld, zoals Afrika, Australië en India. Slechts een betrekkelijk klein gedeelte van de mondiale restaurants maakt dus kans op de meest prestigieuze prijs uit het culinaire vakgebied.
Als West-Europees land behoort Nederland dus tot de lucky few van de in aanmerking komende landen. In de binnenlandse horecasector wordt dan ook ieder jaar met spanning uitgekeken naar de uitreiking van de Michelinsterren. Overigens hoeven slechts weinig chefs te hopen op de maximale drie sterren: in 2024 heeft slechts één Nederlands restaurant (De Librije in Zwolle) de hoogste onderscheiding behaald. In totaal hebben 122 restaurants in ons land één, twee of drie sterren.
