Gladiator: 5 historische fouten

Dankzij de Hollywood productie Gladiator (2000) kan men tweeëneenhalf uur genieten van de Romeinse cultuur, de gestoorde keizer Commodus en de vechtscènes binnen en buiten het Colosseum met Russell Crowe. Hij vertolkt de rol van de fictieve generaal Maximus. Hoewel regisseur Ridley Scott een legio historici inhuurde om de beste representatie van de Romeinse cultuur ooit in een film weer te geven, staat Gladiator zeker niet bekend om zijn historische accuraatheid.

1: Overdreven keizerlijk drama

Het gehele plot van de film kan beschouwd worden als fictie. Keizer Marcus Aurelius werd niet vermoord door zijn zoon Commodus, maar stierf een natuurlijke dood. Hij deed wel zelf aan gladiatorengevechten, zoals de film ons laat zien. Hij werd echter zeker niet vermoord door een generaal Maximus in de arena. Commodus regeerde namelijk 12 jaar en werd gewurgd in bad door zijn worstelpartner. Na de dood van Commodus werd de republiek niet in ere hersteld zoals in de film, keizers bleven aan de macht tot het einde van het Rijk in 476.

2: Hele bijzondere veldslag

De veldslag waar de film mee opent, 180 n. Chr. in Germania, is ondanks alle ingehuurde historici wel erg inaccuraat geworden. Ten eerste gebruiken de Romeinen ballistae en katapulten, die primair gemaakt werden voor belegeringen. In de bossen van Germania kwamen deze dus niet van pas. Ten tweede gebruikt de Romeinse cavalerie stijgbeugels die pas in de 3e of 4e  eeuw na Christus vanuit China overwaaiden. Ten derde zijn de barbaarse stammen gekleed als strijders uit het Stenen Tijdperk. Ten slotte vechten de Romeinse soldaten niet zoals zij gebruikelijk tegen barbaarse stammen vochten. De pila waar de Romeinen van dichtbij mee vechten in Gladiator werden alleen gebruikt als werpsperen. De Romeinse linies breken in de film onmiddellijk na contact met de vijand. Dit zou tot veel Romeinse slachtoffers leiden, want de Germanen werden gezien als goede strijders. Romeinen lieten de barbaren in de werkelijkheid veel liever stuklopen op hun schilden.

3: Gladiatorengevechten, echt zo gewelddadig?

Het is natuurlijk waar dat gladiatorengevechten meestal tot de dood werden uitgevochten en het Romeinse volk hier met volle teugen van genoot. De gewelddadigheid en chaos in de amfitheaters van Gladiator gaat wel erg ver. Gladiatorengevechten hadden regels en zelfs scheidsrechters. Bovendien waren er vrijwel nooit meer dan twee man tegelijk in de arena. Wat wel goed wordt aangetoond in Gladiator is hoeveel status gladiatoren konden verkrijgen in de Romeinse samenleving, ondanks dat ze slaven waren.

4: Architectuur uit verschillende eeuwen

Het Rome van Gladiator ziet er anders uit dan het er destijds uit kan hebben gezien. De filmmakers hebben de moeite gedaan om historische gebouwen in hun versie van Rome op te nemen, bijvoorbeeld de Basilica van Maxentius en Constantijn. Jammer genoeg bestond dit gebouw nog helemaal niet, Maxentius en Constantijn waren immers twee keizers die in de derde eeuw n. Chr. pas regeerden. Het huis waar generaal Maximus met zijn familie woont is bovendien een 15e-eeuwse villa en lijkt niet veel op een Romeinse.

5: De fictieve Maximus

Dat het hoofdpersonage in de film niet echt heeft bestaan, hoeft natuurlijk niet perse afbreuk te doen aan de historische accuraatheid. Het verhaal van Maximus is wel erg ongeloofwaardig. Na de moord op Aurelius laat Commodus de familie van Maximus vermoorden. Om een of andere reden wordt Maximus dan in zijn eigen provincie Hispania opgepakt door slavenhandelaren en verkocht. Maximus heeft verder een ongeloofwaardige invloed op de loop van de geschiedenis, door Commodus te doden en vervolgens alle macht aan de Republiek over te dragen. Blijkbaar wordt een gladiator-slaaf die de keizer doodt niet gestraft, maar krijgt hij zelf de leiding over het Romeinse rijk. Ondanks het feit dat dit slechts een greep is uit de historische vergissingen in Gladiator en je meerdere handen nodig hebt om alle op te tellen, hebben de makers duidelijk veel moeite gedaan om alle aspecten van de Romeinse cultuur in beeld te brengen. Er zijn veel fouten en historische incorrecte plot keuzes aan te wijzen omdat zoveel wordt getoond. De claim ‘gebaseerd op echte gebeurtenissen’ had wel achterwege gelaten mogen worden.

Afbeelding

• Wikimedia Commons: Astyanax vs Kalendio mosaic