Harriet Tubman: daadkrachtig abolitioniste

Nadat Harriet Tubman zichzelf als slaaf had bevrijd, maakte ze het tot haar levensmissie om andere slaven te helpen bij hun bevrijding. Halverwege de 19e eeuw creëerde zij bij veel slaven een krachtig zelfbewustzijn en gaf hen een gevoel van eigenwaarde. Haar dappere en daadkrachtige optreden maakt haar tot op de dag van vandaag voor velen een boegbeeld van de strijd tegen slavernij.

Araminta Harriet Ross werd rond 1820 in slavernij geboren, in Dorchester County, Maryland. Haar West-Afrikaanse ouders, Harriet Green en Ben Ross, werkten als slaven op de plantage van slaveneigenaar Edward Brodess. Door de slavernij werd ze al op jonge leeftijd gescheiden van haar grote familie, vermoedelijk had ze nog acht broertjes en zusjes. Als jonge slavin verbleef ‘Minty’, zoals zij toen nog werd genoemd, op meerdere plantages, en werkte onder andere als kindermeisje. Toen zij twaalf jaar oud was ging ze dagelijks op het land werken.

Hoofdletsel

Tijdens één van die werkdagen liep Harriet ernstig hoofdletsel op, toen de slaveneigenaar een metalen voorwerp richting één van zijn slaven smeet en daarbij Harriet raakte. Deze gebeurtenis zorgde ervoor dat Harriet haar leven lang last had van hoofdpijn, en ook de epileptische aanvallen waarmee zij kampte hadden waarschijnlijk iets met dit voorval te maken. Na het voorval kreeg de gelovige Harriet veel dromen en visioenen, waarin ze naar eigen zeggen met God communiceerde. Ze nam deze visioenen serieus en zag ze als richtlijnen voor haar leven. Naar aanleiding van deze dromen was zij later bereid en vastbesloten om, in navolging van Mozes, haar leven in het teken te stellen van het bevrijden van ‘haar volk’.

Ontsnapping

In 1844 trouwde Harriet met John Tubman, een vrije, zwarte man. Een dergelijk huwelijk tussen een vrij persoon en een slaaf was niet ongebruikelijk in Maryland. Een sterk verlangen om zichzelf te bevrijden uit de ketenen van de slavernij maakte zich in de jaren daarop steeds meer meester van Harriet. In 1849 lukt het haar om, met behulp van de zogeheten Underground Railroad, een informele maar goedgeorganiseerde groep zwarte en blanke abolitionisten, te ontsnappen en van Maryland naar Philadelphia in het noorden van Amerika te vluchten. Harriet Tubman had slechts één van haar zussen op de hoogte gesteld van haar plannen, haar man wist van niets.

Underground Railroad

Hoewel Tubman eindelijk haar droom had verwezenlijkt en in vrijheid kon leven in Philadelphia, waar sterke antislavernij sentimenten heersten, was ze vastbesloten haar familie te bevrijden. Ze verdiende wat geld als afwashulp en vertrok een jaar later weer zuidwaarts. Ze hielp zowel twee broers als haar zus met haar twee dochters te ontsnappen. Toen ze haar man op wilde zoeken, kwam ze erachter dat hij inmiddels hertrouwd was. Tubman werd hierdoor slechts fanatieker en nam zich voor nog veel meer slaven te bevrijden. Ze sloot zich aan bij de Underground Railroad.

Fugitive Slave Act

De Fugitive Slave Act die in 1850 was ingevoerd maakte Tubman tot een voortvluchtige, waarmee haar werkzaamheden gevaarlijk waren. Vanaf 1851 leefde zij voornamelijk in St. Catherines, vlak over de grens met Canada. Daarvandaan vertrok zij zo’n tweemaal per jaar naar het zuiden van de VS om slaven te bevrijden en ze veilig over te brengen naar Canada. Zij bereidde deze acties goed voor en maakte slim gebruik van sluiproutes en codetaal. Haar pionierswerk voor de Underground Railroad leverde haar de bijnaam ‘Mozes’ op. Hoewel ze de woede van veel slavernijhouders op haar hals haalde, door in het openbaar te pleiten voor de afschaffing van slavernij, zijn haar daden haar nooit duur komen te staan. In 1857 lukte het haar om ook haar ouders te bevrijden. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) assisteerde en adviseerde Tubman de Noordelijke Union Army en verrichtte zij het nodige spionagewerk. In 1868 trouwde zij met Nelson Davis, die zij tijdens de oorlogsjaren had ontmoet. In diezelfde periode richtte ze in South-Carolina een aantal scholen op voor bevrijde slaven. Ondanks dat ze zelf niet kon lezen en schrijven, begreep ze hoe waardevol educatie was.

Laatste levensjaren

De laatste decennia van haar leven sleet Tubman grotendeels in Auburn, New York. Zij zette zich, voornamelijk in samenwerking met haar vriendin Susan B. Anthony, nog steeds in voor de strijd tegen raciaal onrecht, maar in toenemende mate ook voor de rechten van vrouwen. In 1908 liet zij, financieel gesteund door de African Methodist Episcopal Zion Church, een tehuis bouwen op een landgoed in Auburn waar oudere en arme Afro-Amerikanen konden gaan wonen. Drie jaar later verhuisde Tubman zelf ook naar het tehuis. Op 10 maart 1913 overleed zij daar aan de gevolgen van een longontsteking.