Herdenken van de Eerste Wereldoorlog bij Verdun

Het is in 2016 precies 100 jaar geleden dat de Slag bij Verdun werd uitgevochten. President Hollande en bondskanselier Merkel herdachten 29 mei gezamenlijk hun gevallen voorvaders. Het Franse dorp Verdun was het strijdtoneel van één van de bloedigste slagen uit de Eerste Wereldoorlog en de geschiedenis. De uiteindelijke overwinning van de Fransen leverde echter bijna geen terreinwinst op.

0p 21 februari 1916 gaven de Duitsers met een tien uur durend openingsbombardement het startsein voor de Slag bij Verdun. De bombardes, houwitsers en mortieren bezaaiden de stellingen van de Fransen aan de linker- en aan de rechteroever van de Maas met meer dan één miljoen granaten per dag. Het effect van de granaatinslagen is vandaag de dag nog zichtbaar door het onnatuurlijke reliëf van de grond.  

Gruwelijke strijd

Zoals vaker tijdens de Eerste Wereldoorlog bleek echter dat het urenlange bombardement de kracht van de verdedigende stellingen niet had gebroken. Golf na golf van Duitse soldaten werden door de Franse verdedigers tegengehouden. Na een gruwelijke strijd bleek op 18 december 1916 dat de Fransen Verdun succesvol hadden verdedigd. Dit ging ten koste van meer dan 700.000 Franse en Duitse levens. Gemiddeld stierven er dus meer dan 20.000 mensen per dag rond dit kleine dorp, 10 maanden lang, Men kan zich geen voorstelling maken hoe het geweest moet zijn om zoveel dood en verderf te ervaren.

Duits meesterplan

De Duitsers vielen Verdun aan omdat het een strategisch punt was, dat de Fransen koste wat het kost zouden verdedigen. Duits generaal Erich Von Falkenhayn stelde als doel niet het veroveren van Verdun, maar het vernietigen van het Franse leger. Het idee was dat als de Duitsers Verdun daadwerkelijk bedreigden, de Fransen het dorp tegen extreme kosten zouden verdedigen. Dit zou, volgens Falkenhayn, de Duitsers de winst in de Eerste Wereldoorlog opleveren.

De Leeuw van Verdun

De aanval van de Duitsers verliep voortvarend, al snel werd het niet te veroveren geachte fort Doaumont ingenomen. De Fransen stelden in paniek een nieuwe generaal aan, Philippe Pétain. Hij wist op tijd de verdediging te reorganiseren. Na maanden van vechten waren de Duitsers zo verzwakt dat de Fransen in oktober de tegenaanval inzetten. Pétain en zijn troepen maakten alle verliezen aan grondgebied weer goed, waardoor de generaal de bijnaam de Leeuw van Verdun kreeg. De legerleider raakte dit heldhaftige imago kwijt door zijn optreden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Herdenking

De talloze slachtoffers worden overal in en rond Verdun herdacht. Op een kerkhof voor het grote ossuarium monument staan witte kruizen die symbool staan voor de ongeïdentificeerde doden. Binnenin het ossuarium staat in elke steen een naam van een overleden soldaat gegraveerd. Men laat bovendien nog altijd tweemaal per dag de klokken luiden uit respect voor de gevallen soldaten.

Verdwenen dorpen

Naast grote herdenkingsplaatsen zijn er talloze kleinere herdenkingsmonumenten, die allemaal een uniek verhaal vertellen over de Slag bij Verdun. Zo staat er op nog geen kilometer afstand van het ossuarium een kapel die is opgericht om de inwoners van zeven ‘verdwenen dorpen’ te eren, dorpen die volledig zijn verwoest door de oorlog en nooit meer zijn opgebouwd. Door de enorme hoeveelheid granaatinslagen was de grond na de oorlog simpelweg niet meer geschikt om te bebouwen.

Skeletbeeld

Ook zijn er monumenten bij verscheidene op het eerste gezicht nietszeggende heuvels, waaronder de Côte de Mort-Homme. Hier sneuvelden duizenden Duitsers en Fransen. Soldaten moesten hier over de lijken van hun broeders klimmen om op te kunnen rukken. Op het hoogste punt van de Mort-Homme staat nu een standbeeld van een in een vaandel gehuld skelet. Dit ijzingwekkende beeld benadrukt het grote aantal offers aan mensen dat hier is gebracht. Tegelijkertijd straalt het een Frans patriottische trots uit, want de volgende leus prijkt op het beeld: “ils n’ont pas passe” (hier kwamen zij niet voorbij).

Leven onder de grond

De Duitsers en Fransen vochten ook hevig om de strategisch gelegen forten rond Verdun. De Duitsers moesten deze één voor één veroveren ten koste van een duizelingwekkend aantal slachtoffers. Vandaag de dag kan men door middel van een wandeling door de donkere gangen en natte slaapzalen een glimp opvangen van het leven van een soldaat tijdens de Eerste Wereldoorlog.