Massamoord op Sovjet gevangenen in Nederland

In september 1941 arriveerde een trein met daarin 101 krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie in Amersfoort. Dit waren voornamelijk Oezbeken die naar Nederland werden gehaald voor propagandadoeleinden die resulteerden in de dood van alle 101 de krijgsgevangenen. In het weekend van 9 april werden deze soldaten herdacht op het Russisch ereveld in Leusden.

Levend propagandamateriaal

De Russische krijgsgevangenen waren gevangengenomen aan het Oostfront waar een hevige strijd woedde tussen de Duitsers en de Sovjets. De soldaten werden door de Duitsers naar Nederland gestuurd om sympathie te wekken voor de nazi’s, en vooral om te creëren tegen de communisten. De Duitsers dachten dat de ondervoede Oezbeekse gevangenen een afschrikwekkende werking zouden hebben en dat de Nederlanders daardoor voortaan met afschuw naar de Sovjets zouden kijken. Zo moesten de gevangenen bij aankomst door een haag van mensen lopen. Het plan van de Duitsers werkte niet, want al tijdens die tocht door Nederland kregen ze overal vandaan water, brood en fruit toegestopt.

Ook reisde er een Duitse filmploeg naar Amersfoort om vast te leggen hoe de krijgsgevangenen elkaar in de haren zouden vliegen om een stuk brood. Ook dit plan werkte niet, want het brood werd door de soldaten netjes in stukken gebroken en opgegeten.

Executie van de Russische krijgsgevangenen

De Duitsers waren er absoluut niet blij mee dat hun propaganda plan mislukte, daarom wilden ze de gevangenen door uithongering en barre omstandigheden laten overlijden. Op deze manier zijn 24 van de 101 krijgsgevangenen binnen een half jaar tijd omgekomen. De overige soldaten werd verteld dat ze naar Frankrijk zouden gaan, maar in plaats daarvan werden ze rechtstreeks naar het executiepeloton geleid.

Herdenking op het Russisch Ereveld

Naast de Amersfoortse begraafplaats Rusthof werden na de oorlog 865 oorlogsslachtoffers uit de Sovjet-Unie begraven. Deze begraafplaats in Leusden groeide zo uit tot het Russisch Ereveld. Op deze plaats organiseert de stichting Russisch Ereveld al sinds 2012 iedere 9 april een herdenking voor de geëxecuteerde soldaten.