Opening Stadsschouwburg Amsterdam

Op 3 februari 1638 gaan de deuren van de Amsterdamse schouwburg open. Hier is die avond Gijsbrecht van Aemstel van Joost van den Vondel te zien.

Theater voor de opening van de Stadsschouwburg

In de vijftiende en zestiende eeuw waren in de hoofdstad weliswaar theatergroepen, maar nog geen grote theaters waar zij hun stukken konden voordragen of uitvoeren. Deze groepen bestonden uit dichters en voordragers, ook wel rederijkers genoemd en de groepen zelf werden rederijkerskamers genoemd. De gezelschappen hielden hun voordrachten onder meer in openbare ruimtes of tijdens processies.

Opening Stadsschouwburg Amsterdam

Er was behoefte aan een permanente plaats voor theatervoorstellingen. In 1617 stichtten schrijvers Coster, Hooft en Bredero de Duytsche Academie aan de Keizersgracht. De bedoeling was om hier lezingen te houden, niet alleen van poëzie maar ook over wetenschap. De Academie was onder meer door de dood van Bredero in 1618 geen lang leven beschoren.

De doelstellingen van de Academie werden alsnog bereikt in 1637 toen besloten werd om een groot theater te bouwen, de Stadsschouwburg. Jacob van Campen, later bekend vanwege het ontwerpen van het paleis op de Dam, ontwierp een theater met moderne details zoals draaibare decorschermen. Joost van den Vondel bedacht de naam ‘Schouwburg’ wat letterlijk ‘kijkplaats’ betekende. Speciaal voor de opening schreef hij het stuk Gysbreght van Aemstel en deze ging op 26 december 1637 in première. Na uitstel door protesten van de kerkraad werden de deuren van de Schouwburg alsnog op 3 februari 1638 geopend. Tweemaal per week waren voorstellingen waar ongeveer 500 mensen op af kwamen. De oprbengst van de kaartverkoop ging naar de armenzorg.

Brand Stadsschouwburg Amsterdam

Op 11 mei 1772 brandde de Stadsschouwburg af. De gordijnen hadden vlam gevat en behalve dat het theater met de grond gelijk werd gemaakt werden tevens tweeëntwintig huizen vernietigd. Achttien mensen kwamen om.

In 1774 werd een nieuwe Stadsschouwburg geopend op het Leidseplein. Het gebouw was wederom van hout maar werd in 1874 voorzien van een stenen buitenmuur. Op 19 februari 1890 werd op het Liedseplein vuurwerk afgestoken. De brand die vervolgens in de schouwburg uitbrak was waarschijnlijk het gevolg van een verdwaald stuk vuurwerk. In 1894 opende de huidige Stadschouwburg Amsterdam haar deuren.