Otto von Bismarck, de Duitse motor

Aan het einde van de 19e eeuw is hij als kanselier van Pruisen de grote initiatiefnemer voor de vereniging van de versnipperde Duitse staatjes. Zijn Realpolitik, het daadkrachtige en opportunistische militaire beleid waarmee hij vanaf 1871 het jonge Duitse Keizerrijk internationaal op de kaart zet, levert hem de bijnaam ‘IJzeren Kanselier’ op. Otto van Bismarck werd geboren op 1 april 1815.

Otto Eduard Leopold van Bismarck groeide op als zoon van Pruisische aristocraten in Berlijn. Hij volgde onderwijs aan een prestigieus Berlijns internaat en studeerde vervolgens rechten aan de Universiteit van Göttingen. Na het halen van zijn diploma vond hij een weinig enerverend baantje bij de overheid. Daarna assisteerde hij zijn vader een tijdje bij het onderhouden van de familielandgoederen en vulde hij zijn dagen met activiteiten als lezen, jagen, roken en drinken.

Rond 1845 besloot hij lid te worden van het parlement, de Pruisische landdag. Vanwege zijn rechtlijnige inzet voor Pruisische staatsbelangen en een uitgesproken anti-Oostenrijkse houding stond hij al snel bekend als een ultraconservatieve royalist. In 1847 trouwde hij met Johanna von Puttkamer en datzelfde jaar omarmde hij het Lutheranisme.

Gedurende de jaren ’50 van de 19e eeuw was Von Bismarck de Pruisische afgevaardigde van de Duitse Bond in Frankfurt. In 1862 werd hij vanwege zijn politieke vaardigheden door koning Wilhelm I benoemd tot kanselier van Pruisen. In die hoedanigheid had Von Bismarck maar één doel voor ogen: de eenwording van Duitsland, zonder inmenging van Oostenrijk en natuurlijk met Pruisen als centrum.

Vanaf 1867 wist hij door sterk militair-diplomatiek optreden als Bondskanselier van de pas opgerichte Noord-Duitse Bond een aantal Duitse gebieden te annexeren. Om ook de zuidelijke staten enthousiast te maken voor een vereniging, lokte hij in 1870 een conflict met Frankrijk uit. Zijn opzet slaagde: tijdens de Frans-Duitse Oorlog sloten de Zuid-Duitse staten zich aan bij de Noord-Duitse Bond. In januari 1871 beslisten de Duitsers onder aanvoering van de Pruisische oorlogsmachine de strijd in hun voordeel en nog diezelfde maand verenigden alle Duitse staten zich in het Duitse Keizerrijk.

In de jaren die volgden streefde Von Bismarck naar het opbouwen van een krachtige, eensgezinde en stabiele Duitse staat. Hij slaagde erin om van het Duitse Keizerrijk een belangrijke speler op het internationale toneel te maken. Na het aantreden van de machtsbeluste nieuwe keizer Wilhelm II moest Von Bismarck plotseling het veld ruimen. Zijn oude dag sleet hij ietwat gedesillusioneerd op zijn landgoed in Hamburg, waar hij op 30 juli 1898 op 83-jarige leeftijd overleed.