Oudgrieks dieet: de Mediterrane drie-eenheid

De Oude Grieken kenden een vrij uitgebreid dieet, dat zich voornamelijk kenmerkte door het veelvuldig gebruik van de ‘Mediterrane drie-eenheid’: graan, olijfolie en wijn. Hun eetpatroon werd enigszins gelimiteerd door ideeën over ‘barbaars’ voedsel en het offeren van vlees aan de Olympische goden. 

Ontbijt, lunch, diner

Het ontbijt van de Oude Grieken was voor vrijwel elke Griek hetzelfde, arm of rijk. Als ontbijt doopten de Grieken een stuk brood in onverdunde wijn. Soms vulden zij deze maaltijd aan met het eten van olijven of vijgen. De lunch bestond eveneens uit het dopen van brood in wijn, hoewel dit gerecht tijdens de lunch vaak werd aangevuld met kaas of gedroogde vis. De Grieken dineerden rond zonsondergang; hun diner bestond dikwijls uit een voor- en hoofdgerecht. De meeste Grieken aten zittend op de grond, de rijken aten liggend op een bank.

Graan – tientallen soorten brood

De Grieken waren bekend met verschillende soorten graan, zoals tarwe en gerst. Van de granen werden tientallen verschillende soorten brood gemaakt, deze broden vormden de basis van iedere maaltijd. Dikwijls bakten de Grieken koekjes van meel dat zij aanvulden met kaas of honing.

Groenten en fruit

De graanbasis van het diner werd aangevuld met hetgeen voorhanden was. De meest gebruikte groenten waren erwten, linzen, bonen en ui. Van deze ingrediënten werd vaak soep gekookt, die vaak diende als voorgerecht bij het diner. De Griekse held Herakles stond erom bekend dat hij niet van de bonensoep af kon blijven. Uien werden voornamelijk gegeten door militairen. In de steden waren verse groenten schaars, de groenten werden vaak gedroogd alvorens zij op de stedelijke markten verkocht werden. Fruitsoorten als vijgen en granaatappels werden gegeten als dessert.

Vlees – respect voor God en dier

De beschikbaarheid van vlees hing niet slechts af van rijkdom, de woonplaats van een Griek had grote invloed op zijn mogelijkheid tot het eten van vlees. In de steden was vlees schaars en daardoor duur, maar op het platteland kon een Griek profiteren van zijn jachtmogelijkheden. De meeste dieren moesten eerst geofferd worden voordat er van gegeten mocht worden, uit respect voor het dier en de Olympische goden. De ingewanden waren aan de goden besteed, de rest van het vlees was beschikbaar voor de aanwezigen.

Vis – ansjovis en de tonijn van Poseidon

Vis was een belangrijk onderdeel van het Oudgriekse dieet. Het waren voornamelijk kleine visjes zoals de ansjovis die hun vaste plek hadden in de Griekse keuken. Aan de kusten werd de vis vers verkocht. Om de vissen langer eetbaar te houden, werd zout gebruikt; zo kon de vis ook verkocht worden op de markten in de stad. Af en toe werden er ook grotere vissen gevangen. Traditioneel werd jaarlijks de eerst gevangen tonijn aan de zeegod Poseidon geofferd.

Eieren, melk en melkproducten – barbaars of niet?

De Oude Grieken waren bekend met het eten van kippeneieren en maakten kaas van verschillende soorten melk. Het drinken van melk en het maken van boter zagen zij echter als barbaars. Waarschijnlijk werden er ook andere soorten eieren gegeten, maar deze waren schaars en dit kwam dus niet regelmatig voor.

Water bij de wijn doen

De Grieken dronken voornamelijk water. Ook wijn was populair, hoewel de wijn vóór het drinken altijd aangevuld werd met water. Het drinken van pure wijn werd door de Grieken als iets barbaars gezien, hoewel zij wel iedere ochtend hun brood in onverdunde wijn doopten als ontbijt. De Grieken waren bekend met het maken van rode en witte wijn en rosé. De wijnen werden ten slotte extra op smaak gebracht met honing en kaneel. Het werd vrouwen afgeraden om wijn te drinken, alleen in Sparta was het regelmatig wijn drinken onder vrouwen gebruikelijk.

Een Grieks formeel diner

Tijdens formele diners aten mannen en vrouwen apart van elkaar. De rijke mannen aten hun maaltijd liggend op een bank en gebruikten oud brood om hun handen schoon te vegen. De mannen gooiden vervolgens deze stukken oud brood op de grond, waarna dit gegeten of opgeruimd werd door de honden en slaven.