Pokémon: van jongensdroom naar wereldfenomeen

Pikachu, Squirtle, Bulbasaur en Charmander, wie kent ze niet? Een complete generatie is opgegroeid met het kijken naar, verzamelen van en spelen met deze Pokémon. Van de populaire Trading Card Game tot het volgen van Pokémon trainer Ash Ketchum voor de buis, het succes van deze Japanse franchise is ongekend. Het verhaal van Ash, die zo veel mogelijk Pokémon wilt vangen en de beste trainer ooit wilt worden, heeft geleid tot het punt waarop hij na 20 jaar eindelijk weer de Pokémon-league, het belangrijkste toernooi in de Pokémon wereld, heeft gewonnen. De Pokémon-hype bestaat al decennia lang en heeft al de harten van vele kinderen – en volwassenen – weten te winnen, maar wat is de complete geschiedenis achter het ontstaan van deze schattige, maar gevaarlijke, wezentjes en hoe zijn ze uitgegroeid tot zo'n cultureel fenomeen?

De wieg van Pokémon

Ver voordat Pokémon zichzelf de meest winstgevende media franchise mocht noemen, begon het allemaal met het idee van de Japanse Satoshi Tajiri in 1989 toen de Game Boy werd uitgebracht. Toentertijd was het een ander concept en onder een andere naam, maar het idee was hetzelfde. Het gehele Pokémon universum is voortgekomen vanuit Tajiri’s hobby om insecten te verzamelen. In het Pokémon universum worden Pokémon gevangen en getraind zodat de trainer met zijn team de Pokémon-league kan winnen. Volgens Tajiri wilde hij kinderen hetzelfde geluk geven dat hij kreeg toen hij insecten ving als kind.

Met de hulp van Ken Sugimori en andere vrienden richtte Tajiri de Japanse videogame-ontwikkelaar Game Freak op. Toen Tajiri de Game Boy ontdekte samen met de draad dat twee Game Boys met elkaar kan verbinden, kreeg hij het beeld van insecten die langs de draad reizen. Tajiri werd ook sterk beïnvloed door de Ultraman fantasy-tv-show, Ultra Seven, waarin de hoofdpersoon gigantische monsters in kleine capsules gebruikte om hem te helpen vechten. Samen gaven deze twee bronnen hem het idee voor een nieuw spel genaamd "Capsule Monsters". Na verschillende mislukte pogingen om dit idee aan Nintendo te pitchen, deed Tajiri's nieuwe vriend, Shigeru Miyamoto, een poging en Nintendo begon het project te financieren. Nintendo besteedde zes jaar aan het ontwikkelen van de games die een wereldwijde sensatie zouden worden. Vanwege handelsmerkproblemen werd de naam "Capsule Monsters" gewijzigd naar "Pocket Monsters", later verbasterd naar Pokémon. Het project zorgde er bijna voor dat Game Freak failliet ging. Vijf werknemers stopten vanwege de slechte financiële omstandigheden en Tajiri werkte veel onbetaalde uren.

Game Boy

Toenemend succes

Acht jaar na het idee van Tajiri, werd zijn droom dan eindelijk werkelijkheid. De eerste Pokémon spellen, Pokémon Red en Green, kwamen op 27 februari 1996 naar het Nintendo Game Boy-systeem in Japan waardoor mensen van alle leeftijden 151 wezens konden vangen, trainen en ruilen. Aanvankelijk was het spel een gematigd succes, totdat mensen het mythische wezentje ‘Mew’ ontdekten als geheim in de game. De verkopen stegen snel en vervolgens kwam de Pokémon Trading Card Game uit op 20 oktober 1996, die de populariteit van de franchise nog meer deed stijgen.

Het succes van de franchise leidde tot het ontstaan van de Pokémon animatieserie, die op 1 april 1997 in première ging in Japan. In datzelfde jaar werd een veelgelezen stripreeks gelanceerd, waardoor de populariteit van het Pokémonmerk nog verder toenam. Bovendien werd op 25 april 1998 de eerste Pokémon Center-winkel geopend in Tokio: een winkel die specifiek gespecialiseerd is in Pokémon-producten, waaronder het spel, maar ook allerhande hebbedingetjes die met Pokémon te maken hebben. Tegenwoordig zijn er zes dergelijke winkels in Japan, evenals één in New York.

Pikachu in grijpmachine

Export naar het buitenland

Vanwege het succes van Pokémon in Japan werd de serie in het buitenland uitgebracht. Men was aanvankelijk bang dat de schattige Pokémon-ontwerpen niet zouden aanslaan in de westerse game wereld. Het voorstel om de wezens opnieuw te ontwerpen, werd echter afgewezen. Op 7 september 1998 kwam de nagesynchroniseerde tekenfilmserie uit in Noord-Amerika en drie weken later gingen de spellen ook in de verkoop. Het werd meteen een hit bij het Noord-Amerikaanse publiek en snel vingen ook buiten Japan veel mensen Pokémon onder de slogan “Gotta Catch ‘em All!”.

Ook het kaartspel werd geïntroduceerd in Noord-Amerika op 9 januari 1999 en werd razend populair. Ondertussen zorgde de anime voor ongekende successen voor de franchise. Op 18 juli 1998 ging de eerste Pokémon film in première in Japan, die op 10 november 1999 in de Verenigde Staten uitkwam. De film hield zelfs kort het record voor meest winstgevende opening voor een animatiefilm.

Het idee van Tajiri in 1989 begon vanuit zijn kinderhobby, maar is zijn eigen leven gaan leiden. Meermaals hing de toekomst van de meest winstgevende media franchise aan een zijden draadje, zonder Tajiri's harde werk samen met zijn team had de wereld waarschijnlijk nooit kennis gemaakt met Pikachu. 809 verschillende Pokémon, 1080 afleveringen en acht generaties aan Pokémon verder en Tajiri’s jongensdroom heeft gezorgd voor de komst van talloze andere dromen. Want droomt er nou niet van om, net als Ash Ketchum, een Pokémon Master te worden?