Rico Verhoeven en Kleitomachos, hoe vechtsporters uit de Griekse Oudheid helden werden

Op zaterdag 30 januari 2021 won kickbokser Rico Verhoeven het zwaargewichttoernooi van kickboks-organisatie Glory. Verhoeven vocht in Rotterdam twee keer op één avond. Door beide partijen te winnen verstevigde de 31-jarige Verhoeven zijn status als zwaargewicht-kampioen. Dat zijn succes in de ring hem ook een hoop bekendheid oplevert blijkt uit het feit dat de bijna 2 meter lange Brabander ruim 1,6 miljoen volgers op Instagram heeft. Daarnaast heeft Verhoeven de afgelopen jaren geacteerd in verschillende films en televisie series. Dat een vechtsporter zoveel faam vergaard, is echter niet iets nieuws. Zo zijn er vechtsporters in de Griekse oudheid die als goden werden geëerd.

Boksen is een sport die al sinds 3000 voor Christus beoefend wordt. In 688 voor Christus werd de sport voor het eerst geïntroduceerd op de Olympische spelen. Naast boksen konden vechtsporters uit de oudheid zich ook wagen aan worstelen en pankration, wat een combinatie van worstelen en boksen was. Boksen werd gezien als de gevaarlijkste van de drie, maar de populairste vechtsport bleek echter pankration. Deze combinatie van worstelen en boksen groeide snel uit tot een van de meest populaire sporten op de Olympische spelen. Vechten werd door de Grieken namelijk gezien als meer dan een sport, het was een essentieel onderdeel van de opvoeding.

Er is echter een hoop veranderd in de manier waar op er vechtsporten worden beoefend. Waar er tegenwoordig gewichtsklassen bestaan, was dit rond 500 voor Christus niet het geval. De grootste bokser had zo dus een aanzienlijk voordeel. Daarnaast waren er geen rondes, maar werd er gevochten tot een van de twee boksers het, al dan niet vrijwillig, opgaf. Het meest opmerkelijke was misschien wel dat de vechtsporters naakt vochten en dat de scheidsrechter straffen kon opleggen met een zweep of stok.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Verering in de Oudheid

Wat Rico Verhoeven en zijn Griekse collega’s uit de oudheid gemeen hebben, is hun heldenstatus. Zo wordt Verhoeven op handen gedragen door zijn fans, heeft hij ruim 1,6 miljoen volgers op Instagram en acteert hij in films en op televisie. In het Griekenland uit de oudheid was er uiteraard nog geen Instagram of tv, maar dat maakte de heldenstatus van de vechters er niet minder om. Door middel van standbeelden, ‘ereburgerschappen’ van steden of ‘overwinningsliederen’ werden vechtsporters vereerd. Sommige van deze overwinningsliederen waren zo populair dat ze nog eeuwen na de dood van de atleet werden gezongen.

De Griekse vechtsporter Kleitomachos werd bijvoorbeeld vereerd met een standbeeld op Olympia, het heilige gebied waar de Olympische spelen werden gehouden. Kleitomachos stond bekend als bijna onverslaanbaar. Zijn levenswijze van zelfcontrole en -discipline maakte hem geliefd onder zijn fans. De heldenstatus van een Griekse vechtsporter kon echter nog verder gaan. Zo’n twee eeuwen voor Kleitomachos bekend was geworden zou Theagenes zo’n 1300 tot 1400 boks- en pankrationwedstrijden gewonnen hebben. In 480 voor Christus was Theagenes de beste bokser op de Olympische spelen. Deze imposante prestaties zorgde ervoor dat de vechtsporter een ware legende werd. Uiteindelijk werd een standbeeld van Theagenes in de stad Thasos gezet, waar hij als een god aanbeden werd. Na zijn dood werd geloofd dat zijn standbeeld ziektes kon genezen.

Een andere vechtsporter van wie gedacht werd dat zijn standbeeld helende krachten had was de Griek Poulydamas. Poulydamas blonk uit in het combineren van worstelen en boksen en stond bekend om zijn enorme kracht. In 408 voor Christus won hij de Olympische spelen. Na zijn overwinning gingen er verhalen rond dat hij een leeuw kon doden met zijn blote handen en een paard en wagen kon tegenhouden met één hand. Poulydamos was zo bekend dat de Koning van Perzië hem op zijn hof uitnodigde om tegen drie van zijn lijfwachten te vechten. Uiteraard won hij alle drie.

Een andere manier waarop vechtsporters uit de oudheid geëerd werden was door middel van een ‘ereburgerschap’ van een stad. Asklepiades, die rond 180 na Christus zes jaar op rij ongeslagen was in pankration, vocht in Griekenland, Italië en Azië. In vele van de steden waar hij gewonnen had werd hij benoemd tot ereburger. Hoe meer ereburgerschappen hij verwierf, hoe bekender hij werd.

Vechtsporters & Gladiatoren

Een andere manier om roem te vergaren door middel van vechten waren de gladiatoren gevechten. Deze waren vooral in het Romeinse rijk populair van 200 voor Christus tot 400 na Christus. Het grote verschil tussen de Romeinse gladiatoren en Griekse vechtsporters in de oudheid was hun status in de maatschappij. Beide waren beroemd, maar waar Griekse vechtsporters veel aanzien konden vergaren, hadden gladiatoren een erg lage status in de Romeinse maatschappij. Dit kwam voornamelijk omdat gladiatoren vaak krijgsgevangen of slaven waren. Toch liet een vrije burger zich soms verleiden tot het gladiatorschap vanwege geldnood of roem.

Fresco van Griekse Boksers De gladiatorengevechten verloren, onder meer door de invloed van het groeiende Christendom, snel hun populariteit in de 4de eeuw na Christus. De vechtsporten zoals die beoefend werden in het oude Griekenland zijn echter nog steeds, ondanks vele veranderingen, razend populair. Zo trok Verhoevens gevecht tegen Badr Hari in december 2019 nog bijna 3,5 miljoen kijkers. Een paar maanden eerder werd Rico Verhoeven nog uitgeroepen tot ereburger van Brabant. Ondanks dat de zelfbenoemde ‘King of Kickboxing’ niet wordt gevraagd om tegen de lijfwachten van een koning te vechten, zijn sommige manieren van vereren dus maar weinig verandert.